اندیشکده استراتفور نوشت: هشت نفر از جمله چهار پرسنل نظامی آمریکا در حادثه یادشده کشته شدند. اگرچه هیچ گروهی مسئولیت حمله مذکور را بعهده نگرفته‌است، وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که این حمله توسط جنگجوهای دولت اسلامی در منطقه ساحل بزرگ(آفریقا) انجام شد.  اگرچه شاخه‌های دولت اسلامی ازجمله شاخه آن در آفریقای سیاه مایل به کسب شهرت هستند، تهدید بزرگ علیه نیروهای نظامی و امدادی، غیرنظامیان و شهروندان در منطقه ساحل از ناحیه گروه نظامی دیگر بنام جماعت حامیان اسلام و مسلمانان است. وجود این گروه و دیگر گروه‌های افراطی و تکفیری در این منطقه نشان می‌دهد که تهدید از ناحیه ستیزه‌جویان افراطی و تکفیری برای این منطقه و متحدان غربی آن برای مدت طولانی در آینده وجود خواهد داشت.

مظنونان

گروه یادشده در مارس 2017 با ادغام چندین گروه شبه‌نظامی تشکیل شد که قبلاً زیر چتر شاخه‌ای از القاعده بنام القاعده در مغرب اسلامی قرار داشتند. اهداف اولیه القاعده در مغرب اسلامی سرنگون ساختن دولت الجزایر و برقراری دولت اسلامی بود. گروه مذکور از زمان ادغام تاکنون، حداقل 60 حمله و آدم‌ربایی در سراسر منطقه ساحل شامل الجزایر، مالی و نیجر انجام داده‌است. این گروه همچنین به گروه دیگری بنام انصارالاسلام که وابسته به القاعده است پیوست و حملاتی در بورکینافاسو انجام داد.

منطقه گسترده صحرا – ساحل پناهگاهی برای بسیاری از سازمان‌های ستیزه‌جو و گروه‌های تکفیری فراهم می‌کند و از نارضایتی‌های گروه‌های قومی بومی بهره می‌گیرند و از ضعف دولت‌های منطقه بعنوان ابزاری برای پیشبرد برنامه‌های خود استفاده می‌کنند. ضعف و شکنندگی دائمی دولت، فساد اقتصادی، تنش‌های بین‌قومی، زمین خشن و مناطق جدا از هم و فقدان عمومی بنیان‌های اقتصادی کارآمد این منطقه را به ناحیه‌ای جذاب برای ستیزه‌جویان افراطی تبدیل کرده‌است. در سال 2011، واقعیتِ محضِ بی‌ثباتیِ منطقه با فروپاشی دولت معمر قذافی در لیبی تشدید شد و تسلیحات و جنگجوها در سراسر منطقه پراکنده شدند.

کشور مالی، بویژه، دارای اختلاف‌های قومی و جغرافیایی خاصی است که شمال این کشور را به مکانی جذاب برای گروه‌های ستیزه‌جو بدل ساخته‌است. کشور مالی برخلاف همسایه‌اش یعنی نیجر طی چند دهه تلاش‌کرده‌است تا اختلاف‌ها و شکاف‌های قومی را مدیریت کند که موجب شورش‌های مختلف توسط گروه‌های طوارق شده‌بود. درحالیکه جغرافیای نیجر اجازه تحرک و جابجایی نسبتاً آسان را بین مراکز جمعیتی آن می‌دهد، اغلب جمعیت شمال مالی بویژه در منطقه کیدال از منطقه جنوب ازجمله پایتخت جدا شده‌است. این جدایی فیزیکی منجر به فرهنگ‌های متفاوت گردیده و هویت‌ها و نارضایتی‌های منطقه‌ای به مرور زمان ظاهر شده‌است. توانایی این قبیل گروه‌ها برای ورود و خروج به این مناطق همچون لیپتاکو – گورما که بخش هایی از مالی، بورکینافاسو و نیجر را دربر می گیرد، شرایط را برای کشورهای فقیر منطقه جهت مبارزه با گروه‌های تروریستی دشوار ساخته‌است. بدون وجود نیروهای امنیتی کاملاً مسلح، آموزش‌دیده و حرفه‌ای، گروه‌های تروریستی و تکفیری فعال در این نواحی همچنان تهدید مستمر علیه غیرنظامیان، نیروهای امدادی و خارجیان فعال در منطقه ساحل خواهند بود.

فهرست اهداف احتمالی گروه‌های ستیزه‌جو اساساً شامل هر کسی است که در محدوده سرزمینی آنها حضور دارد. گروه‌های تروریستی – تکفیری فعال در منطقه ساحل دولت و غیرنظامیان و اهداف نرم و سخت و نیز مواضع ثابت و متحرک را هدف قرار می‌دهند. اهداف بالقوه شامل نیروهای صلح‌بان سازمان ملل، نیروهای امنیتی کشور مالی، سربازان فرانسوی، پرسنل نظامی آمریکا و حتی اماکن توریستی است. این گروه‌های تروریستی بطور خاص، در حملات بی‌شمار، غیرنظامیان را هدف قرار داده‌اند و بطور متناوب دست به آدم‌ربایی می‌زنند و از درآمد حاصل از پول آزادی گروگان‌ها بعنوان منبع اصلی درآمد استفاده می‌کنند و بویژه خارجیان برای آنها اهداف بسیار ارزشمندی هستند. حملات مستمر گروه‌های یادشده علیه غربی‌ها مانع از آمدن خارجی‌ها، توریست‌ها، نیروهای امدادی و سرمایه‌گذاران خارجی به این منطقه شده‌است.

تلاش برای ریشه‌کن ساختن تهدیدهای گروه‌های ستیزه‌جو در این منطقه ثابت کرده‌است که این امر، حتی با حضور نیروهای فرانسوی از سال 2013، کار بسیار دشواری است. اما علیرغم این دشواری، غرب منافع مستمری برای برقراری امنیت در منطقه ساحل دارد، بگونه‌ای که این منطقه هم برای اتباع غربی که از آنجا بازدید می‌کنند و برای انجام کارهای تجاری به آنجا می‌روند اهمیت دارد و هم روند مهاجرت را به اروپا متوقف می‌سازد.

کلانتر جدید

بواسطه منافع مستمر غرب در ثبات منطقه ساحل، اندیشکده استراتفور تحولات مربوط به نیروهای گروه 5 در منطقه ساحل را بعنوان روند مهم در سه ماهه چهارم سال 2017 و سال 2018، رصد می‌کند. نیروهای دائمی متشکل از 5 هزار نیرو در قالب چند گردان و سه ناحیه فرماندهی در منطقه ساحل خواهد بود. سربازانی از بورکینافاسو، چاد، مالی، موریتانی و نیجر تشکیل‌دهنده یک نیروی تمام وقت با وظیفه مبارزه با تروریسم و نیز مقابله با قاچاق تسلیحات، مواد مخدر و انسان خواهند بود. فرانسه بعنوان ضامن امنیت منطقه این نیرو را بخشی از استراتژی بلندمدت خروج خود تلقی می‌کند. فرانسه همچنین تلاش می‌کند مشارکت سنگین خود را در برقراری ثبات در این منطقه پُر هرج و مرج کاهش دهد.

گروه 5 در منطقه ساحل، نیروی قابل توجهی در منطقه لیپتاکو – گورما مستقر خواهد کرد که مرز سه کشور بورکینافاسو، مالی و نیجر را شامل می‌شود. این منطقه بخشی از  چهارراه اصلی نیروهای گروه 5 خواهد بود و احتمالاً محلی را که سربازان آمریکایی در 5 اکتبر 2017، کشته شدند دربر خواهد گرفت. تاکنون، نیروهای گروه 5 از حمایت قوی فرانسه برخوردار بوده‌اند، اما فاقد منابع مالی لازم با یک بودجه پایدار برای آینده هستند. این نیرو در حال آماده‌سازی برای انجام اولین عملیات‌های خود در ماه آتی است، البته همه گردان‌های نیروهای گروه 5 تا قبل از آغاز سال 2018، آموزش کامل نخواهند دید.

ضمناً گروه‌های تروریستی و تکفیری فعال در این منطقه از مزایای متعدد استفاده خواهند کرد تا اطمینان حاصل شود که همچنان یک تهدید هستند و احتمالاًٌ محدوده و آهنگ عملیات و حملات خود را توسعه خواهند داد. در حال حاضر، گروه‌های تروریستی فعال در منطقه ساحل از تاکتیک‌های شورشیان و تروریست‌ها در حملات عادی خود علیه مجموعه گسترده‌ای از اهداف استفاده می‌کنند. این گروه‌ها اغلب مین و بمب‌های کنارجاده‌ای برای حمله به خودروها و کاروان‌های نظامی کار می‌گذارند و دست به عملیات انتحاری با استفاده از جلیقه انفجاری و خودروهای بمب‌گذاری‌شده می‌زنند. گروه‌های یادشده، همچنین به تناوب حملات مسلحانه‌ای با استفاده از تسلیحات کوچک، راکت و خمپاره علیه نیروهای امنیتی، ایست‌های بازرسی و کاروان‌های نظامی انجام می‌دهند. در چنین شرایطی، نیروی گروه 5 بخش اصلی مبارزه با گروه‌های تروریستی و تکفیری فعال در آفریقا جهت برقراری امنیت هم برای غیرنظامیان و هم برای خودشان است.

درحالیکه نیروی گروه 5 تلاش می‌کند تا منابع مالی لازم را برای عملیات خود تامین کند، گروه‌های تروریستی فعال در منطقه ساحل به منابع مالی برای تسلیح جنگجوهایشان دسترسی دارند. این گروه‌ها دستگاه تبلیغاتی موثری برای بعهده گرفتن مسئولیت حملات، انتشار پیام‌های جهادی و جذب نیرو راه‌اندازی کرده‌اند. فعالیت مستمر این گروه‌ها در سراسر منطقه ساحل ثابت کرده‌است که این گروه‌ها یک واحد موثر، هم از حیث نظامی و از هم منظر بکارگیری شیوه تروریستی هستند و از توانایی بالایی برای ادغام در جمعیت بومی برخوردارند و ارتباطات عمیقی با قبایل محلی ازجمله فولانی و طوارق دارند.

با توجه به وجود جنگجوهای بسیار که ناشی از ادامه شکست‌ها و از دست دادن سرزمین توسط دولت اسلامی است، استمرار موفقیت گروه‌های تروریستی یادشده موجب جذب جنگجوهای جدیدی خواهد شد. این نیروها می‌توانند قبل از ورود به میدان و انجام حملات، آموزش‌های لازم و دوره‌های افراطی‌شدن را سپری کنند. فعالیت گروه‌های یادشده می‌تواند خوراک تبلیغاتی برای القاعده در محافل جهادی فراهم کند و به آن اجازه دهد که بگوید اگرچه دولت اسلامی همه توجه‌ها را بخود جلب می‌کند، القاعده همچنان یک سازمان نظامی فعال و سرزنده است که به منطقه ساحل تا کشمیر دسترسی دارد.

اگرچه نیروی گروه 5 یک ابزار لازم برای مشارکت کشورهای آفریقایی در امر مبارزه با تروریسم است، گروه‌های تروریستی فعال در منطقه ساحل بزودی از این منطقه بیرون رانده نخواهند شد. نام و نشان ستیزه‌جوهای افراطی تغییر خواهد کرد، اما مبارزه برای ریشه‌کن ساختن آنها در منطقه ساحل برای مدت طولانی ادامه خواهد داشت.