آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟
نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان هنگام استقبال از جورجیا ملونی، نخست وزیر ایتالیا در بیروت گاف عجیبی داد و به اشتباه با یک زن دیگر روبوسی کرد. میقاتی که در مقابل پلههای هواپیما ایستاده بود تصور کرد که یکی از زنان دیپلمات ایتالیایی، جورجیا ملونی است و به گرمی از او استقبال کرد، اما لحظاتی بعد به او گفته شد که این زن نخست وزیر ایتالیا نیست.
روابط ترکیه و روسیه در قرون 18 و 19 میلادی همواره تیره و سرد بود و در دوران جنگ سرد هم این دو با دید خصمانه به یکدیگر مینگریستند. پس از فروپاشی شوروی و در اوایل دهه 1990، شرایط برای بهبود روابط این دو کشور فراهم شد.
اگرچه به لحاظ مسائل امنیتی و نظامی هنوز دو کشور دغدغهها و نگرانیهای متفاوتی دارند که می توان به حضور ترکیه در ناتو، حمایت مقام های ترک از اقلیت های قومی نظیر تاتارها در شبه جزیره کریمه و حمایت آنکارا از مخالفان سوری اشاره کرد، ولی در حوزههای اقتصادی و تجاری؛ مناسبات گرمتری بر روابط این دو حاکم است.
حجم مبادلات تجاری روسیه و ترکیه درسال گذشته 23 میلیارد و 700 میلیون دلار بوده است. در حال حاضر انگیزههای اقتصادی باعث شده است که روسیه و ترکیه، همکاری را بر تعارض مقدم بشمارند.
در همین راستا، پوتین و اردوغان امروز فارغ از اختلافات سیاسی در منطقه، گفتمان توسعه روابط اقتصادی را با جدیت در شورای عالی همکاری راهبردی ترکیه و روسیه که در سال 2010 میلادی تاسیس شد، پیگیری خواهند کرد.
سرگئی کریینکو، مدیر اجرایی شرکت “روس اتم” اخیرا از ساخت اولین نیروگاه اتمی ترکیه در سواحل جنوبی این کشور خبر داد و گفت روس اتم پس از ساخت نیروگاه اتمی آکویو در ترکیه به مدت 60 سال آن را ضمانت می کند.
وی افزود که روسیه چهار میلیارد دلار از بودجه دولتی خود را برای این پروژه تخصیص داده است.
روس اتم به عنوان شرکت دولتی انرژی اتمی روسیه توافق با ترکیه برای ساخت و راه اندازی نیروگاه اتمی با چهار راکتور در استان مرسین واقع در ساحل دریای مدیترانه را در سال 2011 امضا کرد.
رئیس جمهوری روسیه همچنین قانون فدرال مربوط به ایجاد منطقه آزاد تجاری در شبهجزیره کریمه و بندر سواستوپل را روز یکشنبه امضا کرد که بر اساس آن تسهیلات خاصی برای تجار و سرمایه گذاران در این منطقه در نظر گرفته شده است.
سرمایه گذاران براین اساس میتوانند محصولات خود را به بازارهای روسیه فرستاده و حتی به کشورهای عضو اتحاد گمرکی صادر کنند.امضای این سند یک روز پیش از سفر پوتین به ترکیه شاید برای تجار ترک حامل پیام مثبتی درجهت گسترش روابط اقتصادی دوجانبه باشد.
علی الحال، با وجود اختلافهای موجود، ترکیه و روسیه دو متحد واقعی در منطقه محسوب میشوند. علی الخصوص که آنکارا و مسکو در بخش های اقتصادی و تجاری همکاری های متنوعی دارند. به عنوان مثال در سال 2012 میلادی ، حجم سرمایه گذاری روسیه در ترکیه به حدود 20 میلیارد دلار بالغ گشت.
میزان سرمایه گذاری ترکیه در روسیه نیز در همان سال بیش از 5/5 میلیارد دلار بود. در حال حاضر، روسیه دومین شریک تجاری ترکیه است. روسیه 9.3 درصد حجم تجارت خارجی ترکیه را در اختیار دارد. در مقابل، ترکیه نیز هفتمین شریک تجاری روسیه است.
به اعتقاد کارشناسان، تنوع همکاری های ترکیه و روسیه موجب شده است، اختلاف های دو کشور چندان جدی قلمداد نشود.
در دو سال اخیر باتوجه به تحولات اوکراین و اعمال تحریمها ضد مسکو و همچنین بحران سوریه و نیز گسترش ناتو به شرق، جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در سیاست خارجی روسیه جایگاه ویژه ای یافته اند.
هرچند مقامات کاخ کرملین مراودات با تهران و آنکارا را همیشه از زوایه ایجاد رقابت میان دو قدرت منطقه ای و سپس بهره برداری از منافع امنیتی و اقتصادی دو رقیب جستجو کرده اند، با این وجود، در شرایط حاضر به نظر می رسد که ایران، روسیه و ترکیه باید برای افزایش ثبات منطقه ای و امنیت منطقه، توسعه اقتصادی و هم چنین مقابله با تروریسم همکاری کنند و با چالش ها و تهدیدات نوین که بازیگران بیرون از منطقه مانند آمریکا و دیگر اعضای ناتو آن را رقم زده اند، به مقابله بپردازند.
به عبارتی منافع سه کشور کاملا بستگی به همکاری مشترکی دارد که تحت تاثیر رقابت های سنتی و همکاری پایدار میان آنان امکانپذیر است.
0 Comments