آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟
امنا سولا در تحلیلی در پایگاه اینترنتی ” رئالیته” نوشت: در عوض برخی تحلیلگران اینطور استدلال می کنند که در این مکتب هیچ گونه بدوی گرایی وجود ندارد. آنها داعش را جزو مکاتب “مدرن گمراه شده” دسته بندی می کنند که از جهاتی به مدرنیته محافطه گرایانه نوع جنبش پوپولیستی و حزب تی پارتی آمریکا نزدیک است.
اما نیازی به گفتن نیست که داعش از جهاتی محصول کار منظم، کارآیی محوری و فن آوری محوری است که گردانندگان آن واجدش هستند. اداره و سازماندهی حدود 30 هزار نفر از اتباع کشورها و نژادهای مختلف کار آسانی نیست. این درست است که مردم یک روز از خواب برخاستند و دیدند همه جا هرج و مرج شده و گروهی به نام داعش بانی آن است، اما این بدان معنی نیست که این گروه به ناگهان و بی علت ایجاد شده باشد.
کمیسیون مستقل تحقیق سازمان ملل متحد درباره سوریه فاش کرد که “چند کشور سعی کردند به بهانه حفاظت از نقاب منافع ژئوپلیتیک خود بر روی طرف های درگیری در این غائله اعمال نفوذ کنند”. آنها شرایط را نظامی کرده اند و نیز کمکهای مالی، نظامی و فنی آنها، این بحران را به یک جنگ منطقه ای تغییر داده است. این دخالت، تنها باعث قدرت گرفتن گروههای تروریستی داعش و جبهه النصره شده است.
با وجود این یافته های مهم تحقیق سازمان ملل متحد، ترکیه و آمریکا به منظور تجهیز و سازماندهی به اصطلاح “مخالفان میانهرو دولت سوریه” در ترکیه توافقنامه ای امضا کرده اند که در صدر این مخالفان، جبهه النصره قرار دارد. این در حالی است که نیروی هوایی آمریکا اهداف داعش و دیگر نظامیان تروریست را بمباران می کند.
از این مسئله چه چیزی درمییابیم؟ ناظران آگاه می دانند که این مسئله به خاطر نفت و گاز است. به نظر می رسد که مجددا همان ساز و کار قبلی، اما با بازیگران جدید به راه افتاده است. آیا موافقتنامه سایکس- پیکو[1] که موجب تجزیه امپراتوری عثمانی شد و در آن مسائل نفتی غالب بود، بازگشته است؟
واقعیت این است که تجزیه امپراتوری عثمانی، هنوز یک زخم سر باز است. شاید به همین خاطر است که این گروههای تروریست ابراز می دارند که این توافق نمادی از خیانت اروپاییهاست. همین گروهها (داعش و النصره) خود بدون هیچ عذر و بهانه ای اقرار می کنند که برخی شبکه های جذب نیروی خود را در خاک ترکیه مستقر کردهاند و از ترکیه به عنوان پایگاه پشتیبانی خود استفاده می کنند.
از سوی دیگر، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به صراحت در مقابل بمباران این گروهها توسط کشورهای ائتلاف ضدداعش بی تفاوت بود. درباره پیوندهای ترکیه و داعش همین بس که ترکیه تنها قدرتی است که می تواند برای آزاد کردن نظامیان لبنان از دست گروههای داعش و جبهه النصره، به این گروهها فشار بیاورد و موفق نیز بشود.
ترکیه می کوشد به دوران عظمت عثمانی بازگردد. فراموش نکنیم که در سال 1515 میلادی، ترکها مسیرهای راهبردی را کنترل می کردند. از قفقاز تا شام.
شاید بتوان گفت گروه داعش به عنوان ینگی چریک های[2] جدید مشغول انجام یک پروژه سیاسی- ایدئولوژیک محافظه کارانه هستند. رئیس جمهور اردوغان که می خواهد خود را سلطان سلیمان نشان دهد، هر جمعه به مقبره وی می رود و فاتحه می خواند.
یکی دیگر از اعمال تحریک آمیز ترکیه و داعش، تجاوز به خاک سوریه (در عمق 40 کیلومتری) به منظور محافظت و انتقال جسد بنیانگذار عثمانی بود. آیا این عملیات بدون حتی یک درگیری کوچک، نشاندهنده صحت ایده اتحاد بین ترکیه و داعش نیست؟
البته نظریه دیگر این است که این رابطه را باید به مثابه یک توافق عدم تجاوز (جنگ) در ارتباط دو گروه (ترکیه و داعش) فرض کرد. این مسئله با توجه به قاچاق نفت از طریق خاک ترکیه و انتقال به پالایشگاههای اروپا و آمریکا توسط گروه تروریستی داعش، بسیار قابل قبول به نظر می رسد.
وزیر امور خارجه مصر که کشورش به شدت توسط گروه داعش تهدید می شود، اردوغان را متهم به این می کند که از طریق حمایت از گروههای تروریستی، خواستار تشدید هرج و مرج در خاورمیانه و ایجاد تقسیمات جدید سیاسی جغرافیایی است. باید پرسید آیا اردوغان به دنبال ایجاد یک فتنه جدید بین مسلمانان است؟
[1] موافقتنامه سایکس-پیکو توافقی سری میان بریتانیای کبیر و فرانسه بود که در ماه مه ۱۹۱۶ در خلال جنگ جهانی اول و با رضایت روسیه برای تقسیم امپراتوری عثمانی منعقد شد
[2] سربازان زبده ارتش عثمانی
0 Comments