جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
آفریقا؛ محرکها و پیامدهای شوک نفتی 2014
ژنبو هو، جودی کیان، جین کنان و درک ویلم دو ولد در گزارشی با عنوان “شوک بهای نفت در سال 2014، محرکها، آثار و پیامدهای سیاستگذاری” که اندیشکده انگلیسی توسعه ماوراء بحار (ODI) منتشر کرد، همچنین عوامل این کاهش قیمت را مرور کرده و مهمترین شواهد مهم و اثرگذار در طرف عرضه را تشریح کردهاند.
در این گزارش عوامل قابل پیشبینی و اثرگذار قیمت نفت بر اقتصادها، مطالعه و اثرات مستقیم آن بر تجارت و اثرات غیرمستقیم آن بر رشد و سطح تورمها مشخص شده است.
کاهش 30 درصدی بهای نفت در سال 2014 اشاره بر کاهش ارزش واردات نفتی به میزان 15 میلیارد دلار در کشورهای جنوب صحرای آفریقا دارد. از سوی دیگر صادرکنندگان آفریقایی با کاهش 63 میلیارد دلاری درآمدهای صادراتی نفتیشان روبه رو بودهاند.
علاوه بر این انتظار میرود که همه کشورهای آفریقایی از افزایش رشد اقتصاد جهانی بهرهمند شوند. کاهش اخیر در قیمت نفت ممکن است رشد جهانی را به میزان نیم تا یک درصد افزایش دهد.
سایر تاثیرات بالقوه میانمدت شامل این احتمال است که آیا تولیدکنندگان با هزینههای بالا از تجارت خود با قیمتهایی که به حالت قبل خود بازگشت میکنند، متضرر میشوند یا خیر.
در طول زمان، راهبرد اوپک (که مقدمتا توسط عربستان مطرح شد) ممکن است سهم تولید بازار را در همین وضع نگاه دارد. کاهش قیمت نفت ممکن است تنزل بیشتری را در مالیاتهای بخش نفت ایجاد کرده و سرمایهگذاریهای بیشتری را در حوزه فناوری و بهبودهایی را در بهرهوری، چنانکه اخیرا در انگلیس اتفاق افتاد، موجب شوند.
اثرات واقعی
ارزش صادرات نفتی کشورهای آفریقایی به کشورهای توسعهیافته نظیر اعضای اتحادیه اروپا، آمریکا، ژاپن و چین در حدود 25 میلیارد دلار، معادل 13 درصد، در سال 2014 کاهش داشته است. صادرات به ایالات متحده کاهشی برابر با 44 درصد و صادرات به اتحادیه اروپا کاهش 10 درصدی داشته، در حالی که صادرات به چین چهار درصد رشد را تجربه کرده است. کاهش ارزش صادرات نفتی کشورهای جنوب صحرای آفریقا مشخصا قابل توجه بوده، چنانکه کاهش 17 درصدی را در سه ماهه آخر سال 2014 شاهد بودهاند.
همان طور که مورد کشورهای نیجریه و تانزانیا نشان میدهد اقبال کشورهای صادرکننده و واردکننده ممکن است متفاوت باشد. صادرات نفتی نیجریه کاهشی 14 درصدی را در نیمه دوم سال 2014 داشته که به بدتر شدن تراز حساب جاری این کشور انجامید، در حالیکه واردات تانزانیا کاهشی 20 درصدی را به واسطه کاهش قیمتهای نفت تا ماه فوریه 2015 داشته و تراز حساب جاریاش بهبود یافته است. به این ترتیب دولت تانزانیا بودجه موقتی را پیشنهاد داد و کاهش هشت درصدی را در هزینههایش اعمال کرد. نرخ ارز نیجریه به سرعت در اواخر سال 2014 همزمان با کاهش ورودی سرمایه (خالص) تنزل داشت.
تورم بسیاری از کشورها پایین بود. گرچه نرخ تورم نیجریه کاهش نیافت، اما با وجود افزایش فشارها، به دلیل کاهش قیمتها ثابت ماند. در خصوص تانزانیا تورم در ماههای ژوئن 2014 تا فوریه 2015 کاهش دو درصدی داشته که این وضع به طور مشابه در کنیا و آفریقای جنوبی تکرار شده است. کاهش یک تا دو درصدی در نرخ تورم میتواند به افزایش درآمد قابل پسانداز به میزان یک تا دو درصد بینجامد که این رقم میتواند تغییر معادل با 10 میلیارد دلار در درآمدهای کشورهای شاخ آفریقا به همراه داشته باشد.
واکنش در سیاستگذاری
کشورها میتوانند
1- اثرات مثبت بهای نفت را بر کاهش تورم ارتقا بخشند.
2- از ابزارهای مالی -بودجه ای در تلطیف اثرات کاهش قیمتها بهره گیرند.
3- به کاهش یارانههای نفت و یا افزایش مالیاتها در بخشهای محیط زیستی و اقتصادی بپردازند.
4- از سیاستهای پولی انقباضی کمتری در مقایسه با زمانی که کاهش در قیمت نفت وجود نداشت، بهره ببرند.
5- از وابستگی شدید به انرژی به منظور کاهش وابستگی اقتصادی به تغییرات قیمت نفت کاسته و بر تنوع بخشی به مصرف و تجارت تاکید ورزند.
6- همکاریهای جایگزین را در میان برندگان و بازندگان اصلی بازار قیمتهای نفت تغییر دهند، بنابراین آنها قادر خواهند بود که با هم به مدیریت فرازها و نشیبها بپردازند.
نتیجه گیری
به دنبال کاهش 30 درصدی قیمت نفت در سال 2014 ارزش واردات نفتی کشورهای شاخ آفریقا با کاهش 15 میلیارد دلاری همراه بود. این کشورها همچنین با کاهش 63 میلیارد دلاری در درآمدهای صادراتی نفت مواجه شدهاند. به این ترتیب این کشورها امیدوارند تا از سرریز رشد اقتصاد جهانی به میزان نیم تا یک درصد بهرهمند شوند.
در این مسیر، فرصتها و خطراتی وجود دارد. منابع نفتی غیراوپک سهم تولیدی خود را در بازار حفظ کرده و یا افزایش دادهاند. مورد دیگر، کاهش ارزش دلاری صادرات صادرکنندگان نفت در بازارهای جهانی نفت است. این باید مد نظر قرار گیرد که جریان دلارهای نفتی اوپک نقدینگی را افزایش داد. از آنجا که قیمتهای نفت کاهش یافته، نقدینگی وارد شده به بازارهای جهانی نفت نیز کاهش داشت که این می تواند نتایج دور از انتظاری را به همراه داشته باشد. البته این بحران متفاوت از دیگر بحرانهاست، چرا که اصالتا این کاهش قیمتها به دلیل شوک عرضه نفت آمریکا به وجود آمده است.
در نهایت اینکه تغییرات در قیمت نفت میتواند نتایج قابل توجهی بر واردکنندگان و صادرکنندگان نفت، بین کشورهای فقیر و غنی، مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، بخشها و … به همراه داشته باشد. اگر قیمتها بالا برود، یک گروه برنده میشود و زمانی که قیمتها پایین است، گروه دیگر.
بنابراین به نظر میآید همکاریهای جانبی میان چنین گروههایی اهمیت دارد، چرا که یک گروه میتواند فعالیتهای پنج تا 10 ساله گروه دیگر را تحت تاثیر قرار داده و حتی خنثی کند.
0 Comments