گالیا لیندنستراس در مقالهای که موسسه مطالعات امنیتی رژیم صهیونیستی منتشر کرد، نوشت: البته شرکای ترکیه در ائتلاف به ویژه آمریکا درباره کم و کیف مشارکت آنکارا در ائتلاف مذکور ناراضی هستند.
داوطلبانی که تاکنون به داعش پیوستهاند به آسانی توانستهاند از مرز این کشور با سوریه عبور کنند. به علاوه، افراد و شرکتهای خصوصی ترکیه به داعش کمک کردهاند. احتمالا این کمکها سازمان یافته بوده است، بدین مفهوم که طرفهای خصوصی در ترکیه از داعش نفت خریداری کرده و در مقابل، تجهیزات و کمکهای لجستیکی ارائه کردهاند.
همزمان با حملات هوایی ترکیه علیه اهداف داعش، آنکارا به ائتلاف علیه داعش اجازه داد تا از هواپیماهای خود در پایگاه هوایی اینجرلیک استفاده کند. اجازه آنکارا به ائتلاف ضدداعش جهت استفاده از پایگاه هوایی اینجرلیک تحول مهمی قلمداد میشود.
استفاده از این پایگاه هوایی در مبارزه علیه داعش که از مدتها قبل محل اختلاف واشنگتن و آنکارا بوده، اینک به گونهای حل شده که مورد رضایت آمریکاست. بسیاری از کارشناسان سفر ژنرال جان آلن، فرستاده ویژه اوباما در امور ائتلاف ضدداعش به ترکیه را تغییر در سیاست خارجی آنکارا تفسیر کردهاند.
متعاقب این سفر، تعداد افراد دستگیر شده وابسته به داعش در ترکیه افزایش یافت. از سوی دیگر تعداد افراد و طرفهایی که از ورودشان به ترکیه ممانعت شده نیز افزایش یافت و نظارت بر ترددهای مرزی بیشتر شد.
مولفهها و عواملی مختلفی موجب چرخش در سیاست ترکیه شد. تصرف تل ابیض (سوریه) توسط کردهای سوریه در اواسط ژوئن 2015 از جمله این عوامل به شمار میرود. این تحول کردهای سوریه را قادر ساخت تا به منطقه خودمختار شمال شرقی و منطقه کوبانی متصل شوند.
تهدید کردهای سوریه به پیشروی به سمت غرب و اتصال به بخش کردنشین شمال غرب و منطقه عفرین موجب شد تا یک مجاورت سرزمینی در مناطق تحت کنترل خود در شمال سوریه ایجاد کنند. به علاوه، فشار مستمر آمریکاییها بر ترکها برای مشارکت جدی در مبارزه علیه داعش نیز نتیجه داد.
از سوی دیگر حمله انتحاری 20 ژوئیه 2015 در شهر سوروچ در جنوب شرقی ترکیه که توسط یک فرد مرتبط با داعش انجام شد، مقامات ترکیه را به تغییر و چرخش در سیاست خارجی متقاعد ساخت. بهعبارت دیگر انفجار تروریستی شهر سوروچ نقش کاتالیزور را در تغییر سیاست خارجی ترکیه در قبال داعش ایفا کرد.
همزمان با تحولات در شمال سوریه، مناسبات بین ترکیه و اقلیت کرد این کشور رو به وخامت گذاشت. کردهای ترکیه عواملی را در دولت آنکارا به همکاری با داعش یا حداقل کم توجهی به فعالیتهای آن در خاک خود محکوم کردند. تجدید حملات هوایی علیه جنگجویان پ.ک.ک در شمال عراق موجب خاتمه آتش بس مارس 2013 شد.
گفته میشود حمله انتحاری در شهر سوروچ توسط یک تبعه کرد ترکیه انجام شد. این امر شرایط مناطق کردنشین را پیچیده ساخته و جوانان مذهبی در مناطق کردنشین اینک داعش را یک گزینه جایگزین قلمداد میکنند. فقدان موفقیت حزب عدالت و توسعه در تشکیل دولت ائتلافی، نگرانی کردها را درباره برگزاری انتخابات زودهنگام تشدید کردهاست.
برای احزاب کرد تکرار موفقیت بیسابقه در انتخابات اخیر (رای 13درصدی حزب دمکراتیک خلقها بهعنوان یک حزب طرفدار اکراد) دشوار خواهد بود. عناصری در حزب عدالت و توسعه حزب دمکراتیک خلقها را به متوقف ساختن فعالیت این حزب به واسطه ارتباط با پ.ک.ک تهدید کردهاند. این امر به معضلی برای رهبران حزب دمکراتیک خلقها جهت استمرار وفاداریشان به اهداف کردها و نیز تعهد آنها به رد تروریسم و اشتیاق به تداوم پیشرفت در مسیر سیاسی بدل شدهاست.
به نظر میرسد تحولات بیرونی موجب بروز تحولات در داخل حزب مذکور (حزب دمکراتیک خلقها) خواهد شد. تلاش حزب دمکراتیک خلقها برای حل و فصل مسالمت آمیز مشکلات اقلیت کرد در ترکیه با مشکل مواجه شده است.
تمجید از توافق اخیر بین ترکیه و آمریکا در خصوص مبارزه علیه داعش ناشیانه بود. مشکلاتی در راهبرد جدید دو کشور وجود دارد. از دید آمریکاییها، همکاری با کردهای سوریه موفق بودهاست، چرا که توانستهاند پیشروی داعش به سمت شمال سوریه را متوقف سازند. اما حالا ترکها از آمریکاییها درخواست کردهاند که جلوی پیشرفت کردها را در به دست گیری کنترل شمال غرب سوریه بگیرند. این امر بدان معناست که کردها اغلب بر نبردهای دفاعی در برابر داعش متمرکز خواهند شد و در نتیجه توان بازدارندگیشان مغفول خواهد ماند. اینک مسئله مهم این است که آیا استفاده از پایگاه هوایی اینجرلیک ارزش آن را دارد که منجر به آسیب به همکاری آمریکا با کردهای سوریه شود.
کردها داعش را یک مشکل موقت قلمداد میکنند و از نظر آنها تا زمانی که حکومت بشار اسد در قدرت باشد، داعش هم خواهد بود. اما آمریکاییها داعش را یک مشکل راهبردی بلندمدت و جدی میدانند.
به نظر میرسد موضع ترکها در ارتباط با ضرورت بررسی راهبرد سرنگونی اسد نرمتر شدهاست. در طرف دیگر آمریکاییها از موضع ترکیه مبنی بر اینکه جنگجویان پ.ک.ک مستقر در شمال عراق تروریست هستند و اینکه ترکیه در این چارچوب حق دارد از خود دفاع کند، حمایت میکنند. ترکها ادعا میکنند که تفاوت و تمایز بین جنگجویان کرد در شمال سوریه و پ.ک.ک تا حدود زیادی ساختگی است. از این رو در مثلث موجود بین ترکیه، کردها و داعش مشخص نیست چگونه سیاست فعلی مبارزه با پ.ک.ک و داعش همزمان به تلاشی موثر جهت مقابله با چالشهای داعش بدل خواهد شد.
0 Comments