*دکتر محمد مهدی مظاهری

در روزهای اخیر ائتلاف روسی – سوری بنا به ملاحظات انسانی از پنجشنبه 29 مهرماه آتش بس یک جانبه ای را  در حلب برقرار کرده که قرار است تا روز دوشنبه نیز تمدید شود. در جریان این آتش بس، افزون بر توقف حمله های هوایی روسیه علیه مواضع تروریست ها، واحدهای نظامی سوریه نیز برای تسهیل در خروج جنگجویان و افراد غیر نظامی از حلب، عقب نشسته اند؛ البته شورشیان مخالف اسد پیشنهاد روسیه برای ترک حلب را رد کرده اند و برای حفظ امنیت خود مانع از خروج غیرنظامیان از حلب نیز می شوند. با این حال شورای حقوق بشر سازمان ملل احساس مسئولیت کرده و نشستی اضطراری درباره اوضاع شهر حلب در ژنو سوییس برگزار کرده است. شرکت کنندگان در این نشست به احترام قربانیان حلب یک دقیقه سکوت کردند و زید رعد حسین، از مقام های عالی رتبه این شورا در پیامی ویدیویی محاصره و بمباران بخش شرقی حلب را “جنایت در ابعاد تاریخی” خواند. قرار است شورای حقوق بشر سازمان ملل پیش نویس قطعنامه ای را بررسی کند که بریتانیا ارائه کرده و در آن خواستار خاتمه فوری بمباران ها در حلب شده است.

این در حالی است که هنوز بیش از چند هفته از فاجعه یمن نمی گذرد که در آن جنگنده های سعودی با هدف قرار دادن شرکت کنندگان در یک مراسم ختم تعداد زیادی از غیر نظامیان را به شهادت رساندند و با حمله مجدد به نیروهایی که در حال امداد رسانی به مجروحان بودند، ابعاد این فاجعه انسانی را هر چه بیشتر گسترده کردند. جالب اینجاست که کشته و مجروح شدن بیش از 500 تن در یمن آن هم توسط دولتی متجاوز و خارجی، احساس مسئولیتی را در شورای حقوق بشر ایجاد  نکرد و لزوم تشکیل جلسه ای حتی غیر اضطراری را نیز مطرح نساخت؛ اما حال تلاش های دولت رسمی و قانونی سوریه برای باز پس گیری و آزاد سازی شهرهای کشورش از دست گروه های شورشی آن هم با وجود باز کردن مسیر و فراهم کردن شرایط برای خروج غیر نظامیان، جنایتی در ابعاد تاریخی تلقی شده و محکوم کردن روسیه و متحدش سوریه به ترجیع بند همه رسانه های پر نفوذ غربی تبدیل شده است.

در چنین شرایطی به نظر می رسد در وضعیت کنونی اقدامات کشورهای غربی در قالب نهادهای حقوق بشری سازمان ملل همچون همیشه تحت شعاع «منافع» و «تبعیض هدفمند» قرار دارد. بدین ترتیب که در درجه نخست این نه حقوق انسانی و جان غیر نظامیان است که برای این کشورها اهمیت دارد؛ بلکه مساله مهم منافع جبهه غربی- عربی است که در وضعیت فعلی در کاهش قدرت روسیه در خاورمیانه، تضعیف بشار اسد در سوریه و از بین نرفتن نیروهای مخالف اسد هر چند تروریست، نهفته است. در درجه دوم سکوت مرگبار نهادهای حقوق بشری و کشورهای اروپایی مدعی حقوق بشر در قبال فاجعه یمن و عدم محکومیت و اقدام جدی و عملی در قبال نیروهای متجاوز سعودی و حال برگزاری نشست های اضطراری برای سوریه و دلسوزی های نمایشی برای مردم حلب نشان از نوعی نگرش تبعیض آمیز به حقوق بشر بوده و هر چه بیشتر چهره منفعت جو و غیر انسانی مدعیان را به نمایش می گذارد. البته وقوع رخدادهای تلخ انسانی در حلب و کشته شدن غیر نظامیان در سوریه نیز بی شک از چهره های زشت جنگ و افراط گرایی در خاورمیانه است که خود جلوه ای از منفعت طلبی و مداخله جویی کشورهای غربی در امور داخلی کشورهای اسلامی بوده و حال طبق طرحی از پیش تعیین شده به بهانه ای برای مداخلات بیشتر نیز تبدیل شده است.

در نهایت به نظر می رسد در عصر جهانی شدن اطلاعات و انتشار گسترده اقدامات و جهت گیری های کشورها در عرصه رسانه ای، افکار عمومی جهانی نیز آگاهی بیشتری از ماهیت عملکرد کشورهای غربی و نهادهای حقوق بشری پیدا کرده و ضمن این که دیگر به راحتی فریب اقدامات ظاهر سازانه و اشک های تمساح را نمی خورد، می تواند قاضی عادلی برای ارزیابی عملکرد کشورها در عرصه بحران های مختلف جهانی از جمله بحران سوریه باشد.

منبع: دیپلماسی ایرانی

* استاد دانشگاه

بازنشر یادداشت به معنای رد یا تایید نظرنویسنده از سوی پایگاه اینترنتی شورای راهبردی روابط خارجی نیست.