در سوریه، با میانجی گری روسیه، ترکیه و ایران در مورد برقراری آتش بس میان نیروهای حامی دولت و مخالفان مسلح توافق حاصل شد. ولادیمیر پوتین در دیداری با سرگی شویگو، وزیر دفاع روسیه، و سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه این کشور، در این خصوص سخن گفت. از روز جمعه، رژیم آتش بس آغاز می شود. براساس گزارشات منابع نشریه «گازتا رو»، گام های بعدی در راستای برقراری صلح، تدوین قانون اساسی جدید و برگزاری انتخابات در این کشور خواهد بود. روسیه همچنین به دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید امریکا، پیوستن به روند شورای امنیت سازمان ملل متحد را پیشنهاد خواهد کرد.
روز پنجشنبه، سرگی شویگو، وزیر دفاع روسیه، در دیداری با پرزیدنت ولادیمیر پوتین و سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، خبر داد که روز شنبه، در سوریه، رژیم آتش بس برقرار می شود.
به گزارش خبرگزاری اینتر فاکس، شویگو به رئیس جمهور روسیه گفت: «در صورت اتخاذ قرار از سوی شما در خصوص اجرای توافق های حاصل، راه برقراری رژیم آتش بس و کنترل دائمی بر نحوه اجرای آن هموار خواهد شد. در حال حاضر، تمامی مقدمات لازم برای برقراری آتش بس در خاک سوریه و انجام گفتگوی مستقیم میان دولت سوریه و مخالفانی که خواهان حفظ تمامیت ارضی این کشور هستند، فراهم شده است. افزون بر آن، شرایط لازم برای کاهش حضور قوای روسی در خاک سوریه نیز مهیا شده است».
پوتین نیز به نوبه خود، خبر مربوط به امضای توافقنامه میان دولت سوریه و مخالفان مسلح در رابطه با برقراری آتش بس و آغاز مذاکرات صلح را اعلام کرد و روزپنجشنبه  گذشته در دیدار با وزیر امور خارجه و وزیر دفاع گفت: «خبر رسیده که چند ساعت پیش، رویدادی رخ داده که ما از مدتها پیش در انتظارش بودیم و برای تحقق آن، بسیار تلاش کردیم. سه سند امضا شده است.
سند اول – میان دولت سوریه و مخالفان مسلح در رابطه با برقراری آتش بس در خاک سوریه. سند دوم – مجموعه تدابیر در راستای کنترل بر رژیم آتش بس. و سند سوم – بیانیه مربوط به آمادگی برای آغاز مذاکرات صلح پیرامون مناقشه سوریه».
وزارت دفاع روسیه نیز «فهرست گروهک های مخالفان میانه رویی را منتشر کرد که بخش عظیمی از خاک سوریه در مناطق شمالی و مرکزی را تحت کنترل خود دارند» و به رژیم آتش بس ملحق شده اند. در میان آنها، «احرار الشام»، «جیش الاسلام»، «جیش المجاهدین»، «فیلک الشام»، «جیش ادلب» و «جبهه الشامیه» حضور دارند که وزارت دفاع روسیه، تعداد کل آنان را تا بیش از ۵٠ هزار نفر شبه نظامی ارزیابی می کند. بانفوذ ترین آنها – «احرار الشام» (نام کامل آن، حرکه احرار الشام الاسلامیه) و «جیش الاسلام» می باشند.
براساس ارزیابی های وزارت دفاع روسیه، تعداد کل شبه نظامیان «احرار الشام» در حدود ١۶ هزار نفر است که به ٨٠ دسته تقسیم شده اند. تشکیلات «احرار الشام» در استان های حلب، دمشق، درعا، ادلب، اللاذقیه، حماء و حمص نبرد می کنند. «جیش الاسلام» شامل ۶۴ دسته است و تعداد کل آن تا ١٢ هزار نفر می رسد که در همین استان ها و همچنین، دیرالزور، واقع در شرق سوریه، مبارزه می کنند.
دیگر گروهک بزرگ – «جیش المجاهدین» – شامل ١٣ دسته، با تعداد کل بالغ بر ٨ هزار نفره است. تشکیلات این گروهک در استان های حلب، ادلب و حمص مبارزه می کنند. «فیلک الشام» با ١٩ دسته و با نیرویی بیش از ۴ هزار نفره در همین استان ها و همچنین، در حمص مبارزه می کنند.
سازمان های کوچک تر – «الجبهه الشام» و «جیش ادلب» که تعدادشان از ٢,۵ هزار تا ۶ هزار نفر شبه نظامی می رسد، در اصل، در استان های حلب و ادلب و در سطح اندکی نیز در اللاذقیه و روستاهای اطراف دمشق مبارزه می کنند.
النا سوپولینا، مشاور مدیر انستیتوی مطالعات راهبردی روسیه، به نشریه «گازتا رو» گفت که بدین ترتیب، تقریبا تمامی مخالفان مسلحی که نیروی واقعی بشمار می روند، با توافق جدید در راستای برقراری آتش بس موافقت کرده اند. سازمان های تروریستی «دولت اسلامی» و «جبهه النصره» که در روسیه ممنوع اعلام شده اند، خارج از چارچوب مذاکرات قرار گرفته اند.
این کارشناس گفت: «در رابطه با تشکیلات مسلح کردها نیز باید گفت که آنان نیز مبارزه خود علیه تروریست ها را ادامه خواهند داد و اختلافات احتمالی میان آنان و ترکیه و یا دولت سوریه را در صورت لزوم، در ترکیب دو جانبه حل و فصل خواهند کرد».
پوتین در دیدار با وزیران تصریح کرد که توافق های حاصل در رابطه با سوریه، نتیجه فعالیت روسیه با ترکیه و ایران بوده است. او همچنین، به جریان برگزاری دیدار اخیر سه جانبه وزیران امور خارجه روسیه، ترکیه و ایران در مسکو اشاره کرد که طی آن، تمامی سه کشور مسئولیت نه فقط کنترل بر رژیم آتش بس، بلکه تضمین روند صلح در سوریه را نیز عهده دار شده اند.
پوتین گفت: «بدون تردید، توافق های حاصل شکننده هستند و مستلزم نشان دادن توجهات ویژه و همراهی با هدف حفظ و توسعه آن نیاز دارد. در این میان، این نتیجه مهم فعالیت مشترک، تلاش های وزارت دفاع، وزارت امور خارجه و یاران ما در منطقه بوده است».
پیشتر، نشریه «گازتا رو» مقاله ای پیرامون مذاکرات نظامیان روسی با شبه نظامیانی منتشر کرده بود که در خاک ترکیه و با میانجی گری آنکارا برگزار شده بود. به گفته منابع نشریه «گازتا رو» که با سازمان های درگیر جنگ در سوریه آشنایی دارند، در سایه تلاش های طرف ترکی، سازمان دهی خروج شبه نظامیان از شرق حلب ممکن گردید که شرایط لازم برای کنترل بر بخش اعظم این شهر توسط نیروهای حامی دولت را فراهم ساخته است.
روز پنجشنبه، شویگو خبر داد که در حال حاضر، ترکیه و روسیه ضامن رعایت رژیم آتش بس در سوریه هستند. به گفته او، وزارت دفاع «خط محکمی» را در راستای حفظ همکاری متقابل با طرف ترکی برقرار کرده است. سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، نیز به نوبه خود، اعلام کرد که مسکو روی ملحق شدن دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب امریکا، به روند تلاش های روسیه، ایران و ترکیه حساب می کند.
لاوروف گفت: «می خواهم ابراز امیدواری کنم که وقتی دولت دونالد ترامپ به قدرت رسید، امریکا نیز بتواند به تلاش های ما ملحق شود تا به اتفاق، در این رویکرد دوستانه و کارساز فعالیت کنیم».
به گفته او، مسکو همچنین اسناد مربوط به توافق های مشترک روسیه، ایران و ترکیه در رابطه با سوریه را نیز به سازمان ملل متحد ارایه خواهد کرد. لاوروف تصریح کرد که روسیه یاران خود را در جریان تمامی فعالیت های مسکو قرار داده است.
این وزیر روسی گفت: «ما یاران خود را در جریان فعالیت خود قرار داده ایم و با توجه به تمامی این رایزنی ها، در حال حاضر، ما به همراه ترک ها و ایرانی ها دیدار آستانه را برنامه ریزی می کنیم (مذاکرات بین سوری)».
در فصل بهار، رئیس جمهور روسیه از خروج قوای روسی از سوریه سخن گفته بود. این جریان به ماه مارس سال جاری، مربوط می شود. در آن ایام، بیانات پوتین پیرامون اجرای اهداف اصلی نیروی هوایی روسیه در خاک سوریه، در رسانه های گروهی جنجال به پا کرد و انگیزه جدی شد برای برگزاری مذاکرات پیرامون برقراری آتش بس با مشارکت امریکا.
فدور لوکیانوف، رئیس شورای سیاست خارجی و تدافعی، معتقد است که بیانات پوتین قبل از فرا رسیدن کریسمس در رابطه با سوریه، به معنای بروز تغییرات ریشه ای در موازنه میان روندهای سیاسی و دیپلماتیک می باشد.
این کارشناس در گفتگو با نشریه «گازتا رو» هشدار داد: «مانند آن ایام، کاهش تعداد قوای ما در سوریه برگشت ناپذیر نیست. روسیه می تواند قوای خود را مجددا به این کشور اعزام کند».
به اعتقاد او، بیانیه ماه مارس روسیه در رابطه با خروج قوایش نشانگر تلاش این کشور برای یافتن راه حلی برای مناقشه سوریه به همراه امریکا بود. در طول سال جاری، این روند بدون کمترین موفقیتی ادامه یافت. بیانیه ماه دسامبر نیز نشانگر بروز تغییرات هم در اوضاع نظامی سوریه و هم در اوضاع سیاسی در واشنگتن است.
لوکیانوف اعلام کرد: «امریکا دوره نامشخصی بسیار غریبی را سپری می کند. و اینجا فقط از دوره انتقالی بعد از انتخابات ریاست جمهوری سخن در میان نیست. زیرا دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید امریکا، اعلام کرده که سیاستش به طور ریشه ای با سیاست باراک اوباما، رهبر کنونی امریکا، متفاوت خواهد بود».
به گفته این کارشناس، این امر باعث تضعیف مواضع واشنگتن در مسایل سوریه می شود– دستکم، تا ٢٠ ماه ژانویه و تا زمانی که ترامپ به طور رسمی به قدرت نرسیده است.
آلکسی مالاشنکو، مدیر انستیتوی تحقیقاتی گفتگوی تمدن ها و کارشناس مرکز کارنگی مسکو، معتقد است که مرحله کنونی به دوره «امریکا – روسیه» در سوریه پایان می دهد و دوره «روسیه – ترکیه – ایران» را آغاز می کند.
در روز ٢٠ ماه دسامبر، خبر تشکیل اتحاد جدید در اختیار افکار عمومی قرار گرفت: در مذاکرات مسکو که میان سه کشور و در سطح وزیران امور خارجه و وزیران دفاع برگزار شد.
مالاشنکو در ادامه افزود: «اما، نباید فکر کرد که ما در روند سوریه، سلسله جبال دیگری را پشت سر نهادیم. در حقیقت ما با ترکیه در رابطه با حفظ بشار اسد در کرسی ریاست جمهوری به توافق رسیده ایم، یعنی اختلاف اصلی ما حل شده است. در این میان، در توافق ها گفته می شود که جنگ علیه تروریست ها در سوریه ادامه خواهد یافت و در چنین موقعیتی، نباید در انتظار برقراری آتش بس پایدار بود».
به گفته منابع نشریه «گازتا رو» که با روند عملیات نظامی روسیه در سوریه آشنا هستند، در مذاکرات آستانه، قرار است پیرامون سازمان دهی مجلس قانون گذاری با هدف تصویب قانون اساسی جدید کشور و همچنین، شرایط و زمان برگزاری انتخابات جدید ریاست جمهوری توافق حاصل شود.

 منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی