محمدحسین فایضی

با توجه به نقش مؤلفه‌ی نظامی‌گری در ماهیت رژیم صهیونیستی و اهمیت این موضوع برای محور مقاومت، نیروی هوایی رژیم، همواره مورد رصد و توجه بوده است. به‌طور خلاصه می‌توان راهبرد ارتش رژیم صهیونیستی در حوزه نیروی هوایی را بر دو اصل ساده‌نویسی کرد که عبارت‌اند از: تقویت همکاری با نیروی هوایی کشورهای منطقه‌ای علیه ایران و حفظ توان و برتری اف- ۳۵ به‌عنوان ابزار راهبردی نیروی هوایی ارتش رژیم صهیونیستی.

۱- حوزه‌های پر چالش و مبهم

در این یادداشت به یکی از چالشی‌ترین و مهم‌ترین حوزه‌های ارتش رژیم صهیونیستی یعنی موشکی و پدافندی پرداخته خواهد شد. از سال ۲۰۰۰ به بعد، رژیم صهیونیستی متوجه این امر شد که وضعیت دشمنانش در حال تغییر است و دیگر جنگ‌های دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی که به جنگ‌های چهارگانه اعراب و این رژیم مشهور شد، تکرار نخواهد شد. تغییر شیوه نبرد و ماهیت دشمنان تل‌آویو، اصلی‌ترین مؤلفه‌های تغییر در جبهه پیش روی تل‌آویو است.

در دهه‌های اولیه شکل‌گیری رژیم جعلی، حوزه پیرامونی آن دشمنان اصلی‌اش بودند که ماهیت نبرد آنان هم مبتنی بر ارتش کلاسیک بود؛ اما پس از سال ۲۰۰۰ بر اثر سازش برخی کشورها و ارتش‌های پیرامونی و قرار گرفتن جنبش‌ها در خط مقدم نبرد، ماهیت تهدیدات پیش روی رژیم صهیونیستی تغییر کرد. ضمن آنکه جمهوری اسلامی یکی از دشمنان نخست این رژیم نه در پیرامونی سرزمین‌های اشغالی بلکه هزار کیلومتر آن‌سوتر، سیاست‌هایی را برای ضربه زدن به رژیم اتخاذ نمود که بسیار متفاوت از ارتش‌های عربی بود. پیشرفت توان موشکی ایران، حزب‌الله و گروه‌های مقاومت فلسطین رژیم صهیونیستی را مجبور به تغییر اولویت از حوزه‌های هوایی و دریایی به پدافندی و موشکی نمود.

بازرس ویژه کابینه رژیم صهیونیستی، اخیراً گزارش خود در خصوص جنگ ۵۱ روزه را منتشر کرده است. طبق گزارش یوسف سبیرا، موشه یعلون وزیر جنگ پیشین کابینه نتانیاهو حفاظت از جبهه داخلی را نه تنها به کابینه مطرح نکرده بوده است بلکه طرح‌های هجومی وی فقط بر مبنای دفاع با استفاده از سامانه گنبد آهنین بوده است. طبق این گزارش، تل‌آویو باید برای سناریویی آماده شود که در جریان آن اگر ده‌ها هزار موشک به سمت سرزمین‌های اشغالی هم شلیک گردد، تردیدی نسبت حفاظت از جبهه داخلی وجود نداشته باشد.

یوسف سبیرا در گزارش خود آورده است: «ما باید عدم اقدام کابینه در بررسی مسئله حفاظت از ساکنان و تخلیه مناطق از ساکنان در هنگام جنگ (۵۱ روزه) را به‌عنوان مسئله‌ای خطرناک بنگریم.» این گزارش بر روی وضعیت پناهگاه‌ها در داخل اراضی اشغالی متمرکز شده است، چراکه اگر جنگ رخ دهد، حدود دو میلیون صهیونیست در معرض موشک‌ها خواهند  بود که حفاظتی از آن‌ها صورت نمی‌گیرد.[۱]

جنگ ۳۳ روزه و نبردهای سه گانه نوارغزه به‌خوبی نشان دادند که امنیت سرزمین‌های اشغالی علی‌رغم توسعه ارتش صهیونیستی بسیار آسیب‌پذیر بوده و دلیل این امر، هوشمندی جبهه مقاومت در تغییر میدان و شیوه نبرد بوده است. این موضوع موجب شده است رژیم صهیونیستی به حوزه‌های موشکی، پدافندی و پهپاد ورود و راهبردی مشخصی را پیگیری نماید.

از سال 2000 به بعد، رژیم صهیونیستی متوجه این امر شد که وضعیت دشمنانش در حال تغییر است و دیگر جنگ‌های دهه 60 و 70 میلادی که به جنگ‌های چهارگانه اعراب و این رژیم مشهور شد، تکرار نخواهد شد. تغییر شیوه نبرد و ماهیت دشمنان تل‌آویو، اصلی‌ترین مؤلفه‌های تغییر در جبهه پیش روی تل‌آویو است.

۲- توان و راهبرد موشکی

راهبرد رژیم در حوزه موشکی شامل تنوع‌بخشی به موشک‌های بالستیک، موشک‌های کروز و تقویت سیستم‌های پدافند موشکی است. رژیم صهیونیستی در راستای حفظ برتری کیفی نظامی در منطقه، در حوزه فناوری موشکی و مهندسی پرتاب در عرصه بین‌المللی بسیار فعال عمل نموده و همکاری‌های گوناگونی با دیگر کشورها داشته است.

ضمن آن‌که رژیم برای تقویت این برتری، به برخی شریک‌های راهبردی منطقه‌ای خود فناوری و محصولات حوزه موشکی، پدافندی و پهپادی را منتقل نموده است. یکی از اهداف این همکاری‌ها کاهش هزینه‌های بالای نظامی و فناوری‌های موشکی و پدافندی است. موشک‌های بالستیک هسته‌ای، موشک‌های کروز و موشک پیکان از مهم‌ترین ابزارهای حوزه موشکی رژیم‌اند.[۲]

رافائیل، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین مؤسسات در حوزه موشکی رژیم صهیونیستی است. این موسسه زیرمجموعه وزارت جنگ قرار دارد. هدف اصلی از تأسیس آن، بحث و بررسی و تولید ابزارهای جنگی جدید مبتنی بر تکنولوژی‌های پیشرفته و همچنین ایجاد برنامه‌ها و طرح‌های مختلف برای تولید تجهیزات و تکنولوژی‌های مورد نیاز ارتش تل‌آویو از طریق تولید داخلی یا صدور مجوز برای دریافت آن از خارج است. این شرکت تولید و طراحی تجهیزات مختلف از جمله موشک‌های رهگیر و تجهیزات راداری و نشانه‌روی و رایانه‌های محاسباتی الکترونیک و تجهیزات الکترونیکی تخمین مسافت را نیز بر عهده دارد.

رافائیل موشک‌های زمین به زمین و زمین به هوا مثل شاویت، سامانه‌های راداری و سامانه‌های جنگ الکترونیک و تجهیزات ضد جنگ الکترونیک و بمب‌های هوشمند را طراحی و تولید کرده است. از مهم‌ترین تولیدات این شرکت موشک‌های بالستیک فرانسوی است که از آن‌ها موشک‌های نوع اریحا ۱ و ۲ و ۳ (Jericho) نیز تولید شده است، برد این موشک‌ها به ۲۷۰۰ کیلومتر می‌رسد.

یکی دیگر از تلاش‌های رژیم صهیونیستی تولید موشک‌های قاره‌پیما بوده است، ‌از جمله این موشک‌ها، شافیت است که ۴۵۰۰ کیلومتر برد دارد، موشک‌های سیار هارپون کروز از دیگر تولیدات این شرکت است که بر زیردریایی‌های آلمانی از نوع دلفین سوار می‌شود.[۳]

کلاهک‌های هسته‌ای، یکی دیگر از توانایی‌های رژیم صهیونیستی است که می‌توان در حوزه موشکی دسته‌بندی نمود. رژیم صهیونیستی تنها بازیگر دارنده سلاح هسته‌ای منطقه‌ی غرب آسیاست که توانست در نیمه دوم قرن بیستم با همکاری و مساعدت فنی کشورهای غربی به‌ویژه فرانسه، نروژ و نیز حمایت سیاسی و امنیتی امریکا به سمت تولید سلاح اتمی حرکت کرده و به اذعان بسیاری از کارشناسان و کشورهای مختلف در دهه هفتاد میلادی، به سلاح هسته‌ای دست یابد. با این وصف رژیم صهیونیستی ضمن در پیش گرفتن استراتژی ابهام هسته‌ای، از ابتدا تاکنون، با وجود فشارهای بین‌المللی به‌ویژه از سوی کشورهای اسلامی و در رأس آن‌ها مصر و جمهوری اسلامی ایران، حاضر نشده است تا پادمان‌ها و مقررات مربوط به بازرسی و نظارت نهادهای مربوطه از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نیز معاهده «ان.پی.تی» را امضا نموده و درب تأسیسات هسته‌ای خود را به روی بازرسان و کارشناسان آژانس، بازنماید.[۴]

تعداد کلاهک‌های اتمی رژیم اشغالگر نامشخص است، ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی احتمالاً ۱۰۰ تا ۲۰۰ عدد یا بالاتر از این‌ها کلاهک هسته‌ای دارد که می‌تواند با موشک‌های بالستیک یا رزم‌ناوها اهداف دوربرد را حتی تا اراضی روسیه هدف قرار دهد. البته رژیم صهیونیستی هیچ‌گاه این اطلاعات را رد یا تائید نکرده است.

۳- سامانه‌های پدافند موشکی

همان‌گونه که در ابتدای مطلب گفته شد، از سال ۲۰۰۰ به این‌سو رژیم صهیونیستی علی‌رغم توان نظامی در حوزه‌های موشکی، هسته‌ای، دریایی و هوایی در موضع دفاع قرار گرفت و با اصابت راکت‌های کوتاه برد نیروهای مقاومت به شهرک‌ها، پرستیژ نظامی خویش را از دست داد.

تل‌آویو برای تقابل با این مشکل سرمایه‌گذاری وسیعی بر سامانه‌های موشکی نمود. گنبد آهنین، پاتریوت، حیتس، ثاد، فالانکس، عصای سحرآمیز و… بخشی از این تلاش‌های ارتش رژیم برای بازدارندگی در مقابل موشک‌ها و راکت‌هاست. بخش زیادی از کمک‌های سالانه آمریکا به ارتش رژیم صهیونیستی هم در حوزه سامانه موشکی خرج می‌شود. اوباما در لایحه بودجه آخرین سال ریاست جمهوری‌اش ۱۴۶ میلیون دلار را به کمک نظامی برای برنامه سپر چندلایه دفاع موشکی رژیم صهیونیستی اختصاص داد. روزنامه جروزالم پست در گزارشی در این خصوص نوشته است: «این مبلغ برای تقویت سامانه‌های گنبد آهنین، فلاخن داوید و ختص (پیکان) استفاده خواهد شد. این سه سامانه چندلایه حفاظ دفاعی را بر آسمان اسرائیل برای مقابله با راکت‌های کوتاه برد، موشک‌های میان‌برد و موشک‌های برد بلند ایجاد می‌کند. در همین زمینه دریادار جیمز سایرینگ فرمانده آژانس موشکی آمریکا روز خبرنگاران گفت که این آژانس به همکاری با اسرائیل در زمینه سامانه گنبد آهنین ادامه خواهد داد. به گفته دریادار سایرینگ، آخرین آزمایش سامانه جدید فلاخن داوید نیز که در اواخر سال ۲۰۱۵ انجام شد، انتظارات از این سامانه دفاعی در برابر موشک‌های میان‌برد را برآورده کرد.» [۵]

اهمیت موضوع موجب شده است که لابی رژیم صهیونیستی پس از آن‌که بسته حمایتی ده ساله آمریکا تصویب شد در اقدامی تلاش نماید با بهره‌گیری از چالش رژیم در پدافند موشکی، کمک‌های بیشتری را به دست آورد. بسته حمایت نظامی آمریکا به رژیم صهیونیستی برای ۱۰ سال از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۸ در حالی به تصویب رسید که بسیاری تحلیل‌گران با توجه به اختلافات اوباما و نتانیاهو معتقد بودند این توافق در دولت کنونی رخ نخواهد داد و نتانیاهو برای دریافت کمک مورد نظر خود تا انتخاب رئیس‌جمهور آتی آمریکا صبر خواهد نمود.

بسته حمایت ده‌ساله پیشین که در سال ۲۰۱۸ به اتمام خواهد رسید، سالانه ۳٫۱ میلیارد دلار بود؛ اما بر اساس بسته جدید، آمریکا سالانه ۳٫۸ میلیارد دلار در سال به رژیم صهیونیستی کمک خواهد کرد. یکی از موضوعاتی که پیش از بسته شدن بسته حمایتی و مورد بحث قرار گرفته است، مبلغ مورد نیاز رژیم صهیونیستی برای تأمین امنیت خود، تجهیز سلاح‌ها و جنگنده‌ها و همچنین تقویت سامانه دفاعی موشکی موسوم به گنبد آهنین بود. به‌طور مثال تنها ساعاتی پس از تصویب طرح سناتورها لیندزی گراهام، جان مک‌کین، مارک کرک، کلی آیوت، مارکو روبیو، رونی بلانت و تد کروز طرحی به ارزش ۱٫۵ میلیارد دلار برای پرداخت اضطراری به رژیم صهیونیستی را به صحن سنا بردند. بر اساس این طرح، واشنگتن باید ۷۵۰ میلیون دلار برای توسعه دفاع موشکی و ۷۵۰ میلیون دلار برای تقویت دیگر بخش‌های نظامی رژیم صهیونیستی، هزینه کند. گراهام در بیانیه‌ای در خصوص این طرح نوشته است: «توافق هسته‌ای اخیر، ایران را با انبوهی از پول نقد مواجه کرده است. ما باید برای رژیم ایران روشن کنیم که همچنان کنار متحد نزدیکمان ایستاده‌ایم و به توان دفاعی اسرائیل متعهد هستیم.»

این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که اوباما برای بستن راه موج‌سواری جمهوری خواهان از این توافق و ثبت این کمک به نام خود، رژیم صهیونیستی را متعهد نموده است بر اساس این توافق دیگر برای دریافت مبلغ اضافه در راستای کمک نظامی در کنگره لابی نکند.[۶]

علی‌رغم سرمایه‌گذاری‌های وسیع، به نظر می‌رسد هنوز این رژیم نتوانسته در توقف توان موشکی و راکت‌های گروه‌های مقاومت موفقیت چندانی به دست آورد. جنگ‌های ۵۱ روزه و ۲۲ روزه کارآمدی سامانه گنبد آهنین را بسیار خدشه‌دار نمودند.

علی‌رغم سرمایه‌گذاری‌های وسیع، به نظر می‌رسد هنوز این رژیم نتوانسته در توقف توان موشکی و راکت‌های گروه‌های مقاومت موفقیت چندانی به دست آورد. جنگ‌های 51 روزه و 22 روزه کارآمدی سامانه گنبد آهنین را بسیار خدشه‌دار نمودند.

۴- پهپاد، فناوری‌ای برای نفوذ

یکی دیگر از راهبردهای ارتش رژیم صهیونیستی در حوزه پدافندی، نفوذ با بهره‌گیری از تکنولوژی و علم پهپادهاست. رژیم صهیونیستی با سرمایه‌گذاری در این حوزه و تلاش جلب نظر ارتش‌های دیگر کشورها با فروش این ابزار نوین، گستره نفوذ و حضور نظامی خویش را افرایش می دهد.

به‌طور نمونه در سال ۲۰۰۹ قرارداد ساخت کارخانه تولید پهپاد در جمهوری آذربایجان به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار به امضا رسید و از سال ۲۰۱۱ کار این مجتمع تولیدی پهپاد رژیم صهیونیستی آغاز شد. در حال حاضر در آذربایجان تولید پهپادهای Orbiter (محدوده عمل تا ۵۰ کیلومتر و هزینه هر فروند، حدود ۶۰۰ هزار دلار) آغاز شده و مونتاژ پهپاد Aerostar (محدوده عمل تا ۲۰۰ کیلومتر و هزینه هر فروند یک و نیم تا ۲ میلیون دلار) در حال انجام است.

تولید این نوع پهپادها از سوی شرکت مشترک وزارت دفاع آذربایجان و یک شرکت صهیونیستی راه‌اندازی شده است. تل‌آویو متعهد شده که ۶۰ فروند از پهپادهای Heron و Searcher که دارای امکان پرواز طولانی‌تر و محدوده عمل بیشتر می‌باشند و همچنین تجهیزات اطلاعاتی الکترونیکی، یعنی چند دستگاه رادار «گرین پاین» را به باکو تحویل دهد. این ایستگاه‌ها وابسته به سیستم دفاع موشکی اسرائیل “ARROW 2” (پیکان) می‌باشند که به‌تدریج به آذربایجان تحویل داده خواهند شد.[۷] رژیم صهیونیستی قراردادهایی با هند و آلمان هم برای همکاری یا فروش پهپاد امضا نموده است.

امروزه پهپادها با توجه به نوین بودن فناوری و کاهش تلفات نیروی انسانی بسیار مورد توجه تل‌آویو و دیگر ارتش‌های جهان قرار دارد. رژیم صهیونیستی با بهره‌گیری از توان علمی خویش سعی کرده است در این حوزه پیشگام باشد تا ضمن کسب پرستیژ به اهداف دیگر خویش هم دست یابد. سه دانشگاه عبری اورشلیم، تل‌آویو و وایزمن به ترتیب در رتبه‌های ۲، ۴ و ۷ آسیا در حوزه علوم هوا و فضا قرار دارند که نشان دهنده سرمایه‌گذاری این رژیم در این حوزه است. ضمن آن‌که موسسه پژوهشی وایزمن بر اساس گزارش ارائه شده از سوی دانشگاه لایدن در سال گذشته، به‌عنوان دهمین موسسه پژوهشی جهان و تنها موسسه غیر آمریکایی در ده موسسه برتر انتخاب شده است.[۸] توان علمی و پژوهشی این رژیم موجب شده است ارتش صهیونیستی برای کسب یک مزیت راهبردی، وقت و سرمایه جدی‌ای بر صنعت پهپادها صرف نماید.

راهبرد رژیم صهیونیستی در حوزه پهپادها عبارت‌اند از: نفوذ و حضور در دیگر کشورها با بهره‌گیری از تکنولوژی و علم پهپادها، سرمایه‌گذاری در این حوزه و تلاش جلب نظر ارتش‌های دیگر کشورها با فروش این ابزار نوین، کاهش تلفات نیروی انسانی، کسب پرستیژ برای ارتش تل‌آویو و تقویت جاسوسی و دسترسی به اطلاعات دقیق‌تر.

راهبرد رژیم صهیونیستی در حوزه پهپادها عبارت‌اند از: نفوذ و حضور در دیگر کشورها با بهره‌گیری از تکنولوژی و علم پهپادها، سرمایه‌گذاری در این حوزه و تلاش جلب نظر ارتش‌های دیگر کشورها با فروش این ابزار نوین، کاهش تلفات نیروی انسانی، کسب پرستیژ برای ارتش تل‌آویو و تقویت جاسوسی و دسترسی به اطلاعات دقیق‌تر.

۵- جمع‌بندی

در دهه‌های اولیه شکل‌گیری رژیم جعلی، حوزه پیرامونی آن دشمنان اصلی‌اش بودند که ماهیت نبرد آنان هم مبتنی بر ارتش بود؛ اما پس از سال ۲۰۰۰ بر اثر سازش برخی کشورها و ارتش‌های پیرامونی و قرار گرفتن جنبش‌ها در خط مقدم نبرد، ماهیت تهدیدات پیش روی رژیم صهیونیستی تغییر کرد. ضمن آنکه جمهوری اسلامی یکی از دشمنان نخست این رژیم نه در پیرامونی سرزمین‌های اشغالی بلکه هزار کیلومتر آن‌سوتر، سیاست‌هایی را برای ضربه زدن به رژیم اتخاذ نمود که بسیار متفاوت از ارتش‌های عربی بود. پیشرفت توان موشکی ایران، حزب‌الله و گروه‌های مقاومت فلسطین رژیم صهیونیستی را مجبور به تغییر اولویت از حوزه‌های هوایی و دریایی به پدافندی و موشکی نمود. در حوزه موشکی و سامانه‌های ضد موشکی با آنکه رژیم صهیونیستی تلاش و هزینه‌های فراوانی نموده است اما همانند دیگر حوزه‌ها چون دریایی و هوایی، به مرحله اطمینان‌بخش و قدرت زا نرسیده است.

هم‌چنین با بررسی مواردی که در بالا انجام گرفت به‌طور خلاصه می‌توان نتیجه گرفت راهبرد رژیم صهیونیستی در حوزه پهپادها عبارت‌اند از: نفوذ و حضور در دیگر کشورها با بهره‌گیری از تکنولوژی و علم پهپادها، سرمایه‌گذاری در این حوزه و تلاش جلب نظر ارتش‌های دیگر کشورها با فروش این ابزار نوین، کاهش تلفات نیروی انسانی، کسب پرستیژ برای ارتش تل‌آویو و تقویت جاسوسی و دسترسی به اطلاعات دقیق‌تر.

منابع:

[۱] «دو میلیون اسرائیلی در معرض خطر حملات موشکی هستند» وب‌سایت خبرگزاری ایسنا، منتشرشده در تاریخ ۱۷ آذر ۹۵، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://isna.ir/news/95091710083

[۲] http://www.nti.org/learn/countries/israel/delivery-systems/

[۳] «مهم‌ترین تسلیحات نظامی ارتش اسرائیل؛ سلاح‌های نامتعارف و سامانه موشکی». وب‌سایت خبرگزاری تسنیم، منتشرشده در تاریخ ۱۷ بهمن ۹۴، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/11/17/992260

[۴] محمد گلی، «روابط و اهداف رژیم صهیونیستی در آژانس انرژی اتمی»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشرشده در تاریخ ۲۶ آذر ۹۴، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://tabyincenter.ir/11284

[۵] «طرح کمک ۱۵۰ میلیون دلاری آمریکا به دفاع موشکی اسرائیل». وب‌سایت رادیو فردا، منتشرشده در تاریخ ۲۱ بهمن ۹۴، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://www.radiofarda.com/a/f2-israel-getting-millions-more-from-obama-for-iron-dome/27543275.html

[۶] محمد محسن فایضی، «واکاوی بسته کمک نظامی آمریکا به رژیم صهیونیستی»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشرشده در تاریخ ۲۴ مهر ۹۵، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://tabyincenter.ir/12845

[۷] «پهپادهای اسرائیل در آذربایجان چه می‌کنند»، وب‌سایت خبرگزاری مشرق، منتشرشده در تاریخ ۲۸ فروردین ۹۱، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://www.mashreghnews.ir/fa/news/111946

منبع: اندیشکده تبیین