الاخبار لبنان در یادداشتی نوشت:

شاید زیباترین نکته در نخستین روزهای حکومت دونالد ترامپ این است که ما با شخصی مواجه هستیم که تجربه ای در زمینه حکومتداری ندارد و همین مسئله موجب می شود باور داشته باشد تصمیم های «امپراتوری آمریکا» را فقط یک نفر اتخاذ می کند بدون آن که توازن قوایی را که نظام سیاسی آمریکا بر مبنای آن قرار دارد در نظر بگیرد. تناقض اینجاست که بی‌تجربگی و خودرأیی در حکومتداری، تصمیم های اتخاذ شده را به گونه ای نشان
می دهد که گویا نقش آمریکا در جهان از نقشی انسانی به نقشی وحشیانه تغییر یافته است. در هر حال، زیباست در زمانی زندگی می کنیم که شاهد آغاز دوره ای هستیم که در آن رئیس جمهور آمریکا گمان می کند جهان و کشورش به شکلی نابغه گونه اداره می شوند.
دونالد ترامپ فرمان اجرایی طولانی خود را که در آن بر صادر نشدن روادید برای شهروندان هفت کشور به بهانه محافظت از آمریکا در برابر خطر تروریسم تصریح شده است با این عبارت آغاز کرد «بر اساس اختیارات داده شده به من به عنوان رئیس جمهور، به موجب قانون اساسی و قوانین ایالات متحده آمریکا، دستور می دهم که…». این فرمان ظرف دو روز به قوطی کبریتی تبدیل شد که واکنش های رسمی و مردمی، داخلی و خارجی بسیاری را شعله‌ور و در فرودگاه ها هرج و مرج شدید ایجاد کرد که نشان داد موسسات فدرالی آمریکا به شکلی خودسرانه اقدام به اجرای این فرمان کرده اند بدون آن که چگونه اجرا کردن آن را درک کنند.
اما در سایه حکومت دونالد ترامپ به احتمال هرج و مرج به مسئله ای عادی تبدیل می شود زیرا وی از زمان به دست گرفتن «قدرت اعطا شده به او به موجب قانون» در بیستم ژانویه با جدیت برای کسب دستاوردها و پیروزی های مستقیم و سریعی تلاش می کند که روسای جمهور پیش از او برای دستیابی به آنها به سال ها برنامه ریزی و زد و بند نیاز داشتند تا آنها را با کمترین آسیب ممکن به دست آورند.
روز جمعه کاخ سفید فرمانی را با عنوان «محافظت از مردم در برابر ورود تروریست های خارجی به آمریکا» منتشر کرد که به موجب آن مقامات آمریکایی به مدت سه ماه ورود شهروندان هفت «کشور مسلمان نشین» شامل عراق،‌ ایران، لیبی، سومالی، سودان، سوریه،‌ و یمن را ممنوع می کند به استثنای شهروندانی که گذرنامه دیپلماتیک دارند و یا در موسسات بین المللی کار می کنند.
رئیس جمهور آمریکا این تصمیم خود را در مراسمی که به مناسبت آغاز به کار ژنرال بازنشسته جیمز ماتیس به عنوان وزیر دفاع آمریکا برگزار شده بود اعلام کرد. او آشکارترین و تندترین الفاظ را به کار برد و بر واژه «اسلام گرایان» تأکید کرد که باراک اوباما رئیس جمهور قبلی از به کار بردن آن خودداری
می کرد و دیپلماسی آمریکا به موازات «مبارزه نظامی»، همواره آن را محکوم کرده است. ترامپ گفت: «تدابیر نظارتی جدیدی به منظور باقی نگه داشتن تروریست های اسلام گرای تندرو در خارج از آمریکا اتخاذ کردم. ما نمی خواهیم آنها اینجا بیایند». وی افزود: «نمی خواهیم آنها اینجا بیایند و مایلیم تأکید کنیم اجازه نمی دهیم تهدیداتی که سربازان ما در خارج با آنها می جنگند وارد کشور ما شوند. هیچ گاه درس عبرت حملات ١١ سپتامبر ٢٠٠١ را فراموش نخواهیم کرد» که سازمان «القاعده» اجرا کرد.
اما این فرمان اجرایی به همین جا ختم نمی شود بلکه به مدت ١٢٠ روز اجرای برنامه دولت فدرال آمریکا را برای پذیرش و اسکان آوارگانی که از کشورهای جنگ زده می آیند صرفنظر از ملیت آنها متوقف می کند. اجرای این برنامه از سال ١٩٨٠ آغاز شده و تاکنون اجرای آن فقط یک بار به مدت سه ماه پس از حملات ١١ سپتامبر ٢٠٠١ متوقف شده بود هر چند آمریکا در همه دوره ها تدابیر بسیار سختی در خصوص پذیرش مهاجران با هر ملیتی اتخاذ می کرد. شاید دوره ریاست جمهوری باراک اوباما بهترین مثال در این زمینه باشد که دولت او حتی در اوج «بحران آوارگان» در جهان فقط با پذیرش ده هزار پناهجوی سوری موافقت کرد آن هم بعد از تحقیقات گسترده درباره آنها که به مدت ها زمان نیاز دارد در حالی که کشورهای اروپایی (به ویژه آلمان) مجبور به پذیرش شمار بسیار بیشتری از آوارگان بودند.
در ابتدا گمان می رفت دارندگان مجوز اقامت دائم آمریکا (گرین کارت) نیز هدف این فرمان هستند ولی رینس پریبوس رئیس کارکنان کاخ سفید روز یکشنبه به شبکه «ان بی سی» گفت این افراد مشمول این فرمان نمی شوند ولی ممکن است هنگام ورود به آمریکا با تدابیر امنیتی دقیقی مواجه شوند. پریبوس از اجرای فرمان ترامپ دفاع کرد و گفت: «هرج و مرج ایجاد نشد» و افزود در نخستین روز اجرای این فرمان ٣٢۵ هزار مسافر وارد آمریکا شدند که فقط ١٠٩ نفر از آنان بازداشت شدند. وی افزود: «اکثر این افراد بازگردانده شده اند. ٢۴ نفر همچنان در بازداشت به سر می برند و پیش بینی می کنم در صورتی که افراد مشکل داری نباشند بیش از نصف روز دیگر در بازداشت نخواهند ماند». ولی دو مقام ارشد دولت آمریکا گفتند اتباع سوریه و شش کشور دیگر بهطور عمده مسلمان نشین که گرین کارت دارند و اکنون در خارج از آمریکا به سر می برند برای دانستن این که آیا می توانند به آمریکا بازگردند یا خیر باید به نمایندگی های دیپلماتیک آمریکا مراجعه کنند.
آنچه که تبعیضی آشکار تلقی شد این بود که فرمان ترامپ شامل ممنوعیت ورود آوارگان سوری به آمریکا تا اطلاع بعدی یا تا زمانی که همین رئیس جمهور تشخیص دهد این آوارگان دیگر خطری برای آمریکا نیستند، می شود. ترامپ این تصمیم را با تصمیمی نژادپرستانه‌تر همراه کرد به طوری که در پاسخ به سئوالی در این باره در مصاحبه با شبکه «کریستین برادکاستینگ» گفت در این زمینه مسیحیان سوری را در اولویت قرار می دهد. او افزود: «اگر مسلمان بودید می توانستید بیایید (از سوریه خارج شوید) ولی اگر مسیحی بودید چنین کاری تا حدودی غیرممکن بود، و همه از نظر تحت ستم بودن، برابر بودند. آنها سر همه را می بریدند ولی مسیحیان را بیشتر».
این تصمیم ترامپ با محکومیت های گسترده ای در آمریکا مواجه شد. مخالفان دولت آمریکا خواستار لغو این فرمان شدند و آن را مغایر با ارزش های آمریکا و ناکارآمد در مبارزه با «تهدید جهادی ها» دانستند. چاک شومر رهبر دموکرات ها در مجلس سنای آمریکا گفت چنین تصمیمی «نتیجه ای جز تندروتر شدن کسانی که بدخواه ما هستند نخواهد داشت». همچنین بن کاردن عضو کمیته امور خارجی مجلس سنا گفت «فرمان سخت گیرانه رئیس جمهور ترامپ درباره آوارگان، ارزش های بنیادین و سنت های ما را ویران و امنیت ملی ما را تهدید می کند و عملیات بازجویی دقیق را که ما اجرا می کنیم و سختگیرانه ترین عملیات در جهان است، نادیده می گیرد». وی همچنین گفت «این سیاست در کوتاه مدت خطرناک است و به ائتلاف ها و شراکت ما آسیب خواهد رساند».
اما اکثریت جمهوری خواه به شکلی آشکار به دردسر افتاده است زیرا فقط شمار معدودی از نمایندگان به دفاع از ترامپ پرداختند و برخی از جمهوری خواهان نیز فرمان او را به طور کامل یا بخشی از آن را محکوم کردند. میچ مک کانل رهبر اکثریت مجلس سنا به شبکه «ای بی سی» گفت «دادگاه ها بررسی خواهند کرد آیا ترامپ در این تصمیم خود زیاده روی کرده است یا خیر».
پل رایان رهبر اکثریت جمهوری خواه در مجلس نمایندگان آمریکا نیز به نوبه خود گفت: «ما کشوری هستیم که با دیگران احساس همدردی می کنیم. من از برنامه پذیرش آوارگان حمایت می کنم ولی اکنون زمان آن است که روند تحقیق درباره صدور روادید را باردیگر ارزیابی و آن را سخت تر کنیم». وی افزود: «رئیس جمهور ترامپ حق دارد اطمینان یابد که ما هرچه در توان داریم برای پی بردن به این که چه کسی وارد کشورمان می شود انجام می دهیم».
دامنه اعتراض به تصمیم ترامپ به دستگاه قضایی نیز گسترش یافت. یک قاضی فدرال در بروکلین پس از دادخواهی مدافعان حقوق مدنی به نفع دو شهروند عراقی که در فرودگاه جان اف کندی بازداشت شده بودند، اخراج کسانی را که به طور قانونی وارد آمریکا شده ولی در فرودگاه های سراسر آمریکا گرفتار شده اند ممنوع کرد. اما فرمان رئیس جمهور آمریکا همچنان در این کشور و در سراسر جهان اجرا می شود به طوری که به فرودگاه ها و مقامات دیگر کشورها دستور داده شده است هیچ یک از شهروندان هفت کشور مشمول فرمان ترامپ را پذیرش نکنند. حکم قاضی دادگاه بروکلین به سه حکم دیگر در آمریکا افزوده شد که اخراج افراد وارد شده به فرودگاه های آمریکا را ممنوع کرد ولی در هیچ یک از این حکم ها به میزان مطابقت تصمیم رئیس جمهور با قانون اساسی آمریکا پرداخته نشده است. آنتونی رومیرو رئیس «اتحادیه آزادی های مدنی آمریکا» در این رابطه گفت: «این موضوع به احتمال زیاد در دیوان عالی مطرح خواهد شد».
در این میان رسانه ها نیز به بررسی فرمان اخیر ترامپ پرداختند. روزنامه «نیویورک تایمز» با اشاره به این که در یکی از بندهای این فرمان به حملات ١١ سپتامبر اشاره شده است به این نکته اشاره کرد که «اکثر مهاجمانی که آن زمان مرکز تجارت جهانی و ساختمان پنتاگون را هدف قرار دادند اتباع عربستان سعودی و بقیه نیز اتباع امارات و مصر و لبنان بودند. در فرمان اجرایی ترامپ به نام هیچ یک از این کشورها اشاره نشده است». این روزنامه افزود، ترامپ در فرمان خود آورده است: «آمریکا نباید افرادی را که ارزش های ذکر شده در قانون اساسی را نمی پذیرند یا کسانی را که پیرو
ایدئولوژی های خشونت بار هستند، پذیرش کند». در این زمینه «نیویورک تایمز» به سخن یکی از استادان حقوق اشاره کرد که گفت: «شرطی قانونی وجود ندارد که غیرآمریکایی هایی که وارد آمریکا می شوند باید قانون اساسی این کشور را بپذیرند». وی افزود: «در فرمان اجرایی اشاره شده است حتی گردشگران و دانشجویانی که وارد آمریکا می شوند باید قانون اساسی آمریکا را بپذیرند که مسئله ای غیرمنطقی است». وی افزود: «آیا آقای ترامپ اختیار چنین کاری را دارد؟».
روزنامه «واشنگتن پست» نیز به نوبه خود نوشت وجه مشترک هفت کشوری که ترامپ سفر شهروندانشان را به آمریکا محدود کرده این است که «ترامپ در این کشورها منافع تجاری ندارد». این روزنامه افزود، کشورهای عمدتاً مسلمان نشین بزرگی از این قانون مستثنی شده اند که در رابطه با تروریسم مشکل دارند ولی «موسسه ترامپ» در آنها فعال است.
در این چارچوب واشنگتن پست یادآور شد در فرمان اجرایی ترامپ از ترکیه نام برده نشده که در ماه های اخیر حملات تروریستی زیادی در آن روی داده است. این روزنامه به هشدار روز چهارشنبه وزارت امور خارجه آمریکا به شهروندان آمریکایی که به ترکیه سفر می کنند اشاره کرد که در آن آمده است «تشدید گفتمان ضد آمریکایی در ترکیه احتمال دارد برخی افراد را در این کشور به سوی اقدام خشونت بار علیه شهروندان آمریکایی سوق دهد».

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ