از بیستم ژانویه که دولت ترامپ روی کار آمده است، هیچ روزی نبوده که با اخبار داغی از وی و تیمش در شبکه های تلویزیونی روبه رو نشده باشیم. از زمان آغاز به کار دولت جدید شکارچیان خبر روی آرامش را به خود ندیده اند و شاید واژه «جنجال برانگیز» بیشترین بسامد را در توصیف دولت جدید داشته است.

گذشته از تبدیل شدن به تیتر یک اخبار، ترامپ در همین مدت به محور سیاست بین المللی تبدیل شده است و سیاست های جهانی نیز حول وی می چرخند. در حال حاضر نمی توان تحلیلی سیاسی یا اقتصادی را پیدا کرد که در آن حرفی از ترامپ یا غیرقابل پیش بینی بودن سیاست های وی زده نشده باشد. تقریباً در تمامی تحلیل های ارائه شده در این مدت، اگر نگوییم هرج و مرج، اما به عدم قطعیتی که ترامپ در امور بین المللی به وجود آورده، اشاره شده است. حدس و گمانه زنی در مورد مسیر سیاست های ترامپ نگرانی و دغدغه تنها نخبگان سیاسی نیست بلکه این امر، ذهن تحلیلگران را نیز بیش از پیش به خود مشغول کرده و به یکی از مسائل پیش روی آنان تبدیل شده است.

یکی از ابهامات بسیار خطرناک و جدی در مورد سیاست های ترامپ، مواضع وی در قبال ایران است. آیا ترامپ به ایران حمله خواهد کرد یا این که اظهارات او تنها شعارهایی غلوآمیز و گزاف است؟ اظهارات ترامپ هر چه باشد، موجب به وجودآمدن وضعیتی خطرناک در خلیج فارس می شود؛ آن هم در بحبوجه جنگ لفظی میان این دو کشور و به ویژه پس از دو آزمایش موشکی اخیر ایران.

این که ترامپ تصمیم داشت تا مواضع خصمانه ای در قبال ایران در پیش بگیرد از همان سخنرانی های انتخاباتی وی کاملاً مشخص و مشهود بود، اما بسیاری این اظهارات ضدایرانی ترامپ را یک ترفند سیاسی می پنداشتند. به نظر می رسد که همه آنها در اشتباه بودند، چراکه ترامپ خود را برای برخورد با ایران آماده می کند. از زمانی که ترامپ به کاخ سفید قدم گذاشته، وی ایران را بارها به حمایت از تروریسم متهم و این کشور را به عنوان عامل اصلی تروریسم در جهان معرفی کرده است. حتی ترامپ در پی آزمایش موشکی اخیر ایران توییتی با این مضمون را منتشر کرد: «ایران با آتش بازی می کند. آنها قدردان مهربانی های «باراک اوباما»، رئیس جمهوری پیشین آمریکا نبوده اند، اما من این گونه نیستم». همچنین ترامپ در طی همین مدت، از ایران به خاطر حمله نیروهای حوثی یمن به کشتی نظامی عربستان سعودی انتقاد کرد و ایران را مقصر اصلی این حادثه دانست.

ترامپ در توییت دیگری که به تازگی منتشر کرده است، ایران را عامل اصلی تروریسم دانسته و توافق هسته ای با ایران که در سال 2015 منعقد شد را زیر سؤال برد. اما آن چه مسلم است این است که هیچ کدام از اتهامات مطرح شده از سوی ترامپ در قبال ایران بر شواهد و مدارک مستدل و حقیقی استوار نیستند. جریان اصلی رسانه های آمریکایی که معمولاً منتظرند تا کوچکترین اشتباهی را در مورد بیانیه ها و اظهارات ترامپ پیدا کرده و آن را به صورت عمومی منتشر کنند، به برخی دلایل آشکار و مشهود هیچی دفاعی از ایران نمی کنند؛ برای مثال آنها نمی گویند که ایران با هیچ یک از حملات تروریستی پس از واقعه یازده سپتامبر ارتباطی نداشته است یا این که آنها به این موضوع اشاره نمی کنند که این تجاوز نظامی آمریکا به عراق در سال 2003 بود که راه را برای ظهور گروه های تروریستی چون داعش هموار کرد و ایران هیچ نقشی در این میان نداشت. بنابراین با توجه به خصومت و دشمنی رسانه های آمریکایی با ایران به خصوص پس از واقعه گروگان گیری سال 1979 ایران و همچنین تعصبات این کشور نسبت به اسرائیل و طرفداری از این رژیم، این سکوت رسانه ای و سرکوب حقایق چندان هم دور از انتظار نبود.

بدیهی است که ترامپ و تیم اش در چنین وضعیتی از اختیار و آزادی عمل مطلقی برای حملات تند به ایران برخوردار می شوند. موضوع درگیری مستقیم و جنگ میان ایران و آمریکا تحت رهبری یک رئیس جمهور عادی و نُرمال در آمریکا و با توجه به پیامدهای فاجعه بار این جنگ و توانایی ایران برای انجام حملات متقابل، بسیار بعید به نظر می رسید اما اکنون با روی کار آمدن دولت ترامپ، پیش بینی بروز جنگ یا ایجاد صلح و دوستی میان این دو کشور درست همانند بازی «رولت روسی» غیر قابل پیش بینی است.

«جیمز متیس»، وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا یکی از دشمنان قسم خورده ایران است. وی معتقد است که ایران اصلی ترین تهدید موجود برای صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه است. «مایک فلین»، مشاور امنیت ملی ترامپ که اخیراً از سمت خود استعفا داد نیز مدتی پیش و در پی آزمایش موشکی ایران در بیست و نهم ژانویه سال جاری، به این کشور رسماً هشدار داد و اعلام کرد که دولت ترامپ این اقدام ایران را نقض آشکار توافق هسته ای می داند. جالب اینجاست که این اظهارات در حالی از سوی دولت ترامپ مطرح می شوند که وی در خلال فعالیت های انتخاباتی خود وعده داد که در صورت پیروزی در انتخابات، توافق هسته ای ایران را برای همیشه نابود خواهد کرد.

اکنون تعجبی ندارد که دولت ترامپ از فرصت پیش آمده پس از آزمایش های موشکی ایران استفاده کند، هشدارهایی را به ایران دهد و تحریم های جدیدی را علیه این کشور اعمال کند. مقامات اسرائیل و عربستان سعودی نیز درست همانند ترامپ، باراک اوباما را به خاطر انعقاد توافق هسته ای با ایران سرزنش کردند و مقصر می دانند. با وجود اظهارات و مواضع ضد اسلامی ترامپ، عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تنها به دلیل مواضع ضد ایرانی ترامپ، او را دوست خود می دانند. حتی برخی از این کشورها از طرح ضدمهاجرتی ترامپ علیه هفت کشور مسلمان نیز استقبال کرده اند.

با این حال، ایران نیز با اقداماتی همچون مخالفت با صدور ویزای کشتی گیران آمریکایی که به دنبال حضور در رقابت های کشتی ایران بودند، انجام یک آزمایش موشکی دیگر، برپایی مانورهای نظامی و کاهش معاملات تجاری با دلار به اقدامات دولت جدید آمریکا پاسخ داد. حتی اخیراً نیز «آیت الله خامنه ای»، رهبر معنوی جمهوری اسلامی ایران در سخنانی خطاب به ترامپ و دولت جدید آمریکا با لحنی کنایه آمیز بیان کردند: «ما از این آقای تازه وارد متشکریم چرا که زحمت ما را کم کرد و چهره واقعی آمریکا را نشان داد». همچنین آیت الله خامنه ای با اشاره به اظهارات رئیس جمهور جدید آمریکا مبنی بر این که ایرانیان باید از وی بترسند، تأکید کردند که ایرانی از تهدید نمی ترسد و با اشاره به راهپیمایی ۲۲ بهمن افزودند: «مردم ایران در ۲۲ بهمن و در روز سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران با حضور در خیابان ها جواب این حرفها و تهدیدات را خواهند داد.»

«شان اسپایسر»، سخنگوی کاخ سفید نیز نسبت به دومین آزمایش موشکی ایران واکنش تندی نشان داد و عنوان کرد: «اکنون در آمریکا رئیس جمهور تازه ای سر کار آمده و او در برابر جاه طلبی های نظامی ایران نظاره گر نخواهد بود». با این حال، مقامات کاخ سفید اذعان کرده اند که آزمایش موشکی ایران نقض آشکار و مستقیم توافق هسته ای ایران یا همان «برجام» نبوده و تنها روح توافق را نقض کرده است. حال سؤال این است که اگر تخطی و تخلفی از توافق هسته ای صورت نگرفته است، دلیل این یورش های بی امان به ایران چیست؟

ایران در مقابل این مواضع خصمانه چه کاری باید انجام دهد؟ به نظر می رسد که ایران باید در مقابل توییت ها و اظهارات ضد ایرانی ترامپ خویشتنداری خود را حفظ کند و به اظهارات وی واکنشی نشان ندهد. در عوض ایران باید تلاش کند از طریق شیوه های دیپلماتیک به اتهامات و هشدارهای مطرح شده از سوی ترامپ واکنش نشان دهد. ایران باید به لحاظ دیپلماتیک بزرگواری از خود نشان داده و از هر گونه اظهارتی که به تحریک بیشتر ترامپ می انجامد، بپرهیزد. ایران نباید به دام ترامپ بیفتد و بهانه ای برای شروع جنگ با ایران یا لغو توافق هسته ای را به دست او بدهد. ایران نباید شرایط و زمینه ای را برای ترامپ فراهم آورد تا وی بتواند طرح عجیب و غریب آمریکا را به اجرا درآورد؛ طرحی که تنها به تضعیف حقوق بشر، دموکراسی، اصول لیبرال و اخلاقی خواهد انجامید. شاید هم ایران از طریق مقابله با ترامپ به دنبال آن است که وی را در مسیر نابودی آمریکا بکشاند!

با این حال، سیاست های آمریکا در عرصه سیاست خارجی تاکنون بسیار مفتضحانه بوده و تنها به ثبت جنایات جنگی بیشتری برای این کشور منجر شده است. از سوی دیگر اعتراضات ادامه دار مردم آمریکا علیه طرح ضدمهاجرتی ترامپ مبنی بر ممنوعیت ورورد شهروندان هفت کشور مسلمان به خاک آمریکا همچنان ادامه دارد و خود نشانی از عزم و اراده مردم این کشور برای مقاومت و ایستادگی بر سر اصول اخلاقی دارد. این که می بینیم مردم آمریکا دیگر در مقابل عاملان خباثت و شرارت در این کشور سکوت نمی کنند، خود مایه امیدواری و دلگرمی است

منبع: دیپلماسی ایرانی