سفر رئیس جمهور آمریکا، دونالد ترامپ به عربستان سعودی نقاط عطف زیادی داشت که بنا به گفته او تأثیر فراوان و همیشگی بر وی در دوران ریاست جمهوری اش می گذارد و این باعث می شود کشورهای دیگر که از وی به احتمال استقبال خواهند کرد از عربستان تقلید و دنباله روی کنند از این نظر که ترامپ به ظواهر علاقه دارد خواه از جشن های بزرگی که با سفر وی همراه بود یا خواه پله برقی طلایی که مخصوص او گذاشته شد یا نشست سرانی که پنجاه مقام مسئول از کشورهای اسلامی به آن دعوت شدند یا حتی از قراردادهای تجاری که عربستان با وی ترامپ منعقد کرد. هر آنچه ترامپ آرزو کرد عربستان سعودی یک جا در طول مدت دو روز برای او فراهم آورد.
رئیس جمهور آمریکا در روز نخست با استقبال باشکوهی رو به رو شد که با جشنی پر از فخر فروشی به پایان رسید، اما پیش از آن وی و پادشاه عربستان ملک سلمان بن عبدالعزیز شماری از توافقنامه هایی را به امضا کرده بودند که ارزش آن بیش از ٣٨٠ دلار است که شامل طرح های دیپلماتیک، دولتی و تجاری از جمله قرارداد تسلیحاتی به ارزش ١١٠ میلیارد دلار می شود. این قرارداد در جشنی به امضا رسید که چند ساعت پس از فرود هواپیمای “ایر فورس وان” [ترامپ] در ریاض برگزار شده بود، جایی که از ترامپ با نمایش جت ها و صدای توپ و طبل استقبال شد.
رئیس جمهور آمریکا هنگام اظهار نظر درباره قرارداد دفاعی، روز نخست خود را در عربستان سعودی فوق العاده توصیف کرد. ترامپ گفت: “صدها میلیارد دلار به عنوان سرمایه گذاری در آمریکا اختصاص یافته است و شغل، شغل و شغل”. “این روز روز عظیمی بود. سرمایه گذاری های گسترده ای در آمریکا انجام شد”.
شغل در برابر تعهد
در پی آن کاخ سفید در بیانیه ای تصریح کرد این توافق “شغل ایجاد می کند و همزمان آمریکا تعهد خود را به کشور پادشاهی عربستان سعودی مورد تأکید قرار می دهد”. در این بیانیه افزوده شده است: “این توافق توانمندی های دفاعی عربستان سعودی را افزایش می دهد و تجهیزات و نیروهای مسلح این کشور را در برابر گروه های تروریستی و ایران تقویت می کند”.
علاوه بر این دو طرف “دیدگاه مشترک راهبردی” خود را آشکارا اعلام کردند. همچنین طبق بیانیه کاخ سفید جزئیات این توافق را ایجاد گروه های رایزنی تصریح می کند که برای مبارزه با تروریسم خشن و متوقف کردن تأمین مالی تروریسم و تقویت همکاری های دفاعی را در بر می گیرد. طبق این بیانیه رئیس جمهور آمریکا و پادشاه عربستان سعودی یا نمایندگان آن ها حداقل سالی یک بار به منظور بحث و گفتگو درباره راهبردهای جدید با یکدیگر دیدار خواهند کرد.
روز دوم سفر فرصت مناسبی بود تا رئیس جمهور آمریکا برای سران کشورهای اسلامی درباره “چگونگی مبارزه با تروریسم” سخنرانی کند و به عربستان سعودی آنچه را می خواهد ببخشد یعنی اعلام از سرگیری “سیاست انزوای ایران”، سیاست به کار گرفته شده در دوران پیش از ریاست جمهوری باراک اوباما. نشست سران آمریکا و کشورهای اسلامی که روز گذشته برگزار شد گویی برای انزوای ایران طراحی شده بود.این چیزی بود که تعدادی از رسانه های آمریکایی به آن پرداختند و به این مطلب اشاره کردند که ملک سلمان و رئیس جمهور دونالد ترامپ واژه های خود را در این جهت به کار گرفتند. این نشست سران با سخنرانی سلمان آغاز شد که در آن ایران را “نوک پیکان تروریسم در جهان” توصیف کرد. و بعد از آن ترامپ در سخنرانی که سی دقیقه طول کشید مسئولیت تررویسم جهانی را به گردن ایران انداخت و خواستار انزوای جمهوری اسلامی از سوی کشورهای عربی و اسلامی شد.
رئیس جمهور آمریکا گفت: “ایران مسئول آموزش گروه های مسلح در جنگ در سوریه، یمن و عراق است”. درباره نفوذ ایران ترامپ گفت: “دولتی که به تروریست ها پناهگاه امن و حمایت مالی می دهد… مسئول این اندازه بی ثباتی در منطقه است. من طبیعتاً درباره ایران صحبت می کنم. از لبنان تا عراق و یمن، ایران به تأمین مالی تجهیز تروریست ها به تسلیحات و آموزش نظامی آن ها و شبه نظامیان و گروه های تندرو دیگری اقدام می کند که به خون ریزی و گسترش هرج و مرج در سراسر منطقه مبادرت می ورزند. وی افزود: “این دولت دولتی است که آشکارا از کشتار جمعی سخن می گوید و تهدید به نابود کردن اسرائیل و شعار مرگ بر آمریکا سرمی دهد و خواستار نابودی بسیاری از رهبران کشورهای حاضر در این تالار است.”
” داعش _ القاعده _ حزب الله”
به اعتقاد ترامپ “داعش، القاعده، حزب الله و جنبش حماس تهدید تروریستی برای منطقه هستند” وی افزود: “حماس، داعش و حزب الله انواع مختلفی از تررویسم هستند نه فقط به علت شمار کشته شدگان بلکه آرزوهای نسل هایی که به علت اقدامات آن ها از هم فروپاشیده است”.
در همین راستا، ترامپ از جامعه جهانی خواست ایران را منزوی کند تا نظام ایران آماده مشارکت در راه صلح شود. وی گفت: “تمام کشورهایی که وجدان دارند باید با [کمک] هم برای انزوای ایران فعالیت کنند.”
از سوی دیگر سران کشورهای اسلامی را به “تسامح و احترام در قبال یکدیگر” دعوت کرد و این پس از امضای قرارداد تسلیحاتی به ارزش ١١٠ میلیارد دلار با عربستان سعودی بود، از جمله کشورهایی که بارها آن را “حامی تروریسم” توصیف کرده بود.
این سخنرانی ترامپ برای بسیاری از ناظران غافلگیر کننده بود کسانی که اظهارات پیشین وی را درباره اسلام مطالعه کرده اند. شبکه “ای بی سی نیوز” در اظهار نظر درباره سخنرانی وی گفت: “تصویری بهت آور و نیز کلمات [ترامپ] از جمله کلماتی که به زبان آورده نشد” و به سخنانی اشاره کرد که وی در زمان نامزدی برای ریاست جمهوری بیان کرده بود هنگامی که گفت: “اسلام از ما متنفر است” در آن زمان جنگ علیه تروریسم را به عنوان جنگ تمدن ها نشان داد. ترامپ روز گذشته لحن خود را تغییر داد و سخنرانی از پیش آماده شده ای را قرائت کرد و طی آن گفت: “تررویست ها از خداوند پیروی نمی کنند، آنان به دنبال مرگ می روند” وی افزود: “این نبرد میان ادیان، فرقه ها و تمدن های مختلف نیست بلکه نبرد میان جنایتکاران وحشی است کسانی که برای حذف زندگی بشر و انسان های خوب با نام دین تلاش می کنند که خواستار حفظ زندگی و پاسدارای از دین خود هستند.”
رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی خود کشورهای اسلامی را تشویق کرد تا تلاش های خود را در جهت مبارزه با تندروی به کار گیرند. وی در حالی که تأکید کرد: “آمریکا آماده ایستادن در کنار شما است” افزود: “کشورهای خاورمیانه نمی توانند از قدرت و نیروی آمریکا این انتظار را داشته باشند تا این دشمن را برای آن ها نابود کند”. به اعتقاد او این کشورها باید “تصمیم بگیرند چه آینده ای را برای خود، کشورها و فرزندان شان می خواهند”. وی گفت: “آینده بهتر تنها در صورتی ممکن است که دولت هایتان تروریست ها و تندروها را بیرون کنند” و افزود: “آن ها را بیرون کنید، از مناطق خود آن ها را بیرون کنید و از عبادتگاه هایتان، جوامع تان و از سرزمین مقدس و از زمین بیرونشان کنید”.
ترامپ بر تأمین مالی گروه های افراطی تمرکز کرد و از وجود برنامه هایی برای امضای توافق نامه ای میان آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس “به منظور جلوگیری از تررویسم” و ایجاد “مرکز جهانی مبارزه با افراط گرایی” با مشارکت ریاض و واشنگتن در رأس آن خبر داد.
در حالی که ترامپ در تبلیغات انتخاباتی خود پرهیز باراک اوباما از استفاده از عبارت “تروریسم اسلام رادیکال” را به تمسخر گرفته بود، عمداً پس از انتخاب شدن این عبارت را تکرار کرد، علی رغم این که مسئولانی در دولت وی از او خواسته بودند از این عبارت استفاده نکند. اما روز گذشته در اقدامی متناقض از این کلمات استفاده نکرد علی رغم این که وی به صورت گذرا به عبارت “تروریسم اسلامی” اشاره کرد. ترامپ پرهیز اوباما از استفاده از “تروریسم اسلام رادیکال” را اساس عدم موفقیت او در شکست دادن تروریسم بیان کرده بود. وی در آن زمان گفت: “اگر نتوانی دشمن را با صراحت طبقه بندی کنی نمی توانی ادعای خود را اثبات کنی و نمی توانی دشمن را شکست دهی”.
ترامپ از امضای توافق نامه های تجاری میان کشورش و عربستان سعودی ابراز خرسندی کرد. در حالی که اشاره کرد توافقنامه هایی به ارزش ۴٠٠ میلیارد دلار به امضا رسیده، این مسئله را مورد تأکید قرار داد که این امر صدها هزار فرصت شغلی در دو کشور ایجاد خواهد کرد. وی افزود: “این توافق تاریخی شامل اعلام فروش تجهیزات دفاعی با سرمایه گذاری عربستان به ارزش ١١٠ میلیارد دلار است. به دوستان عربستانی خود مطمئناً کمک خواهیم کرد تا به قراردادهای خوب با شرکت های دفاعی بزرگ آمریکایی دست پیدا کنند که بزرگ ترین در جهان به شمار می روند. این توافق به ارتش عربستان سعودی کمک خواهد کرد نقش بسیار بزرگ تری در تأمین امنیت ایفا کند.”

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ وارشاداسلامی