جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
چرا بایدن عجله چندانی برای واکنش به کلهشقیهای نتانیاهو ندارد؟ / ۳ پیش فرض نادرست بایدن درباره رایدهندگان یهودی انتخابات آمریکا
برای اسرائیل باید روشن باشد که وقتی حمایت چاک شومر را از دست میدهد، یعنی حمایت کل آمریکا را از دست داده است. با این حساب، همچنان به نظر میرسد که دولت بایدن تا حدودی نسبت به اقدامات اخیر دولت نیانیاهو بی تفاوت است و عجله چندانی برای واکنش نشان دادن به بی توجهی، کله شقی و بی اعتنایی وی نسبت به منافع آمریکا ندارد.
عربستان و متحدانش با حمایت غرب دست به بازی روشنی زدهاند
بخش تاریک روابط غرب با حاشیهنشینهای خلیج فارس
پیتر سالیسبوری در تحلیلی که اندیشکده انگلیسی چتم هاوس منتشر کرد، نوشت: به تازگی کشورهای عربستان، امارات، بحرین و مصر مناسبات خود را با قطر قطع کردهاند؛ این کشورها همچنین مرزهای خود را به روی هواپیماها و کشتیهای قطری بسته و اعلام کردهاند که اتباع قطری ساکن در این کشورها باید خاکشان را ترک کنند.
راهحل چنین درگیری و اختلافی نامعلوم است. عربستان و متحدانش در منطقه با حمایت برخی کشورهای غربی دست به بازی روشنی زدهاند و قطر را به حمایت از تروریسم ازجمله داعش و القاعده متهم ساختهاند.
قبل از سال 2011 عده کمی در غرب اطلاعات زیادی از قطر به عنوان یک امیرنشین کوچک عربی در حاشیه خلیج فارس داشتند. این امیرنشین به واسطه برخورداری از منابع فراوان گاز طبیعی و جمعیت کم، از بالاترین درآمد سرانه در جهان برخوردار است.
اما با آغاز خیزشهای مردمی در کشورهای عربی، رهبرانی که پایههای قدرت آنها به نظر مستحکم و غیرقابل تغییر میآمد، شروع به سرنگونی کردند و قطر کوچک همراه با شبکه خبری انگلیسی و عربیاش، یعنی الجزیره به عنوان قهرمان انقلابهای خیابانی در کشورهای عربی ظهور کرد. بعضی بودند که این رویداد ناخرسند و ناخشنودشان میکرد. خارجیان بلندپروازیهای قطر را مورد توجه قرار دادند.
از سال 2011 قطر از یک سو از گروههای شورشی در سوریه و لیبی حمایت کرد، از سوی دیگر برای فرونشاندن اعتراضات مردمی در بحرین به این کشور نیرو اعزام کرد. چنین تناقضی خاص کشوری بود که در سیاست خارجی پراکنده، مستقل و به دور از ثبات عمل میکند.
قطر میزبان بزرگترین تأسیسات نظامی آمریکا در خاورمیانه است. این پایگاه کانون لجستیکی و عملیاتی ارتش آمریکا در عراق به شمار میرود و برای آمریکا حیاتی است. البته شبکه الجزیره منتقد برجسته چنین عملیاتی در عراق بوده و هست. قطر ضمن حفظ مناسبات با آمریکا، توانست پلهای ارتباطی خود را با جمهوری اسلامی ایران برقرار کند و ارتباطاتش را با حماس و حزبا… توسعه دهد و تلاشهایی برای برقراری روابط با اسرائیل نیز انجام داد.
همسایگان عربی قطر از مسیر دیپلماسی حمد بن خلیفه آل ثانی که در سال 1995 بر مسند قدرت نشست، راضی نبودند. کشورهای عربی خلیج فارس وی را سیاستمدار تکرو منطقه قلمداد میکردند که در امور رژیمهای عربی همسایه دخالت میکرد.
رهبران کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس امید داشتند کنارهگیری حمد بن خلیفه آل ثانی در سال 2013 به نفع فرزند 33 سالهاش تمیم آل ثانی، مسائل بین قطر و کشورهای عربی خلیج فارس را به ویژه با دعوت عبداله بن عبدالعزیز پادشاه سابق عربستان از وی به ریاض بهبود بخشد و از پادشاه جوان قول وفاداری بگیرد، اما سال 2014 عربستانیها از سیاست خارجی ماجراجویانه قطر خشمگین و عصبانی بودند و همراه برخی از دیگر کشورهای عربی این منطقه سفیر خود را از دوحه فراخواندند.
اگرچه سفرا نهایتاً به دوحه بازگشتند، اما تنشها هرگز به درستی حل و فصل نشد و سرانجام به تحولات اخیر منجر شد. مشکل برای رهبران غربی این است که اتهاماتی که علیه قطر مطرح شده، تناقضات رفتارهایشان را با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس آشکار خواهد ساخت.
به عنوان مثال عربستان نیز در کنار قطر به واسطه حمایت از دستجات افراطی و تندرو و شبهنظامیان سنی مورد انتقاد واقع شدهاست. اطلاعات افشاشده از ایمیلهای هیلاری کلینتون نشان میدهد او ریاض را در کنار دوحه حامی شبهنظامیان سنی افراطی و رادیکال معرفی میکرده و به تازگی گزارشهایی منتشر شد که دولت انگلیس، عربستان را حامی کلیدی گروههایی اعلام کردهاست که جوانان انگلیسی را افراطی میسازند.
ضمناً مسئله واقعی برای ریاض و ابوظبی این است که دوحه به خطوط تعیینشده در سیاست خارجی توسط رهبران عربستان گردن نمینهد و از عدم تمکین قطر شدیداً عصبانی و درمانده شدهاند.
چنین وضعیتی سیاستگذاران غربی را در موقعیت دشواری قرار دادهاست. قطر مقصد عمده سرمایهگذاری انگلیس، آمریکا و فرانسه در بخش انرژی است و میلیاردها دلار در بخش تأسیسات صادرات گاز طبیعی این کشور سرمایهگذاری کردهاند. بهعلاوه، با حجم بالای سرمایهگذاری کشورهای غربی در بخش گاز طبیعی قطر، این کشور نقش مهمی در بازارهای انرژی اروپا و آمریکا ایفا میکند.
قطر یک سرمایهگذار بزرگ در بازارهای ماوراءبحار به شمار میرود و متعهد به سرمایهگذاری پنج میلیارد پوندی در انگلیس در دوره برگزیت شدهاست. آمریکا 10 هزار پرسنل در پایگاه هوایی العدید (در جنوب غربی قطر) دارد و جهت یافتن پایگاه جدید برای نیروها و جنگندههایش دچار مشکل خواهد شد. انگلیس و آمریکا در اختلاف ریاض با دوحه به آسانی نمیتوانند از یک طرف جانبداری کنند، چراکه قطر میزبان جام جهانی است و وزیر خارجه آمریکا به عنوان مدیرعامل سابق اکسونموبیل یکی از بزرگترین سرمایهگذاران در بخش گاز قطر به شمار میرود و جیمز ماتیس وزیر دفاع به عنوان فرمانده سابق سنتکام به پایگاه العدید برای پشتیبانی لجستیکی مبارزه با داعش وابسته است.
باراک اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا به سبب همین تناقضات، در مناسباتش با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس دچار مشکل اساسی بود. جانشین وی، دونالد ترامپ با انجام اولین سفر خارجی خود به عربستان به منظور تنظیم مجدد مناسبات واشنگتن با ریاض، موجب شد عربستان برای قطع روابط با قطر جسارت به خرج دهد. اینک ترامپ باید با بحران سیاسی مقابله کند که تهدیدی برای آشکار شدن بخش تاریک مناسبات واشنگتن با کشورهای عربی خلیج فارس است.
0 Comments