شورای راهبردی آنلاین-رصد: آمریکا و چین برای برتری در حوزه فناوری در حال رقابت با یکدیگر هستند. سیاستگذاران آمریکایی اغلب بر این موضوع تمرکز میکنند که کدام کشور از لحاظ فناوری برتر است و رهبری برای مزیت نظامی و قدرت اقتصادی ملی چه معنایی دارد. به عرصه آمدن فناوریهای نوظهور نیز به همان اندازه اهمیت دارد ولی اغلب نادیده گرفته میشود.
کول مکفال و پیتر انگلک در گزارشی تحلیلی که در وب سایت اندیشکده شورای آتلانتیک منتشر شد، به بررسی رقابت آمریکا و چین در عرصه فن آوری پرداختند. این گزارش در نهایت به این نتیجه میرسد که آمریکا نباید در رقابت جهانی بر سر فناوریهای حیاتی و نوظهور بیتفاوت و از جایگاه کنونی خود راضی و بی تفاوت باشد، زیرا این امر موجب عقبماندگی این کشور در برابر چین در سه بعد ژئوپولیتیک، اقتصادی و هنجاری خواهد شد. آمریکا و متحدانش برای حفظ برتری باید راهکارهایی فناورمحور و کاربردی را برای تعامل با کشورهای جنوب جهانی بیابند، به گونهای که منافع این کشورها نیز مدنظر قرار گیرد.
هرچند تأمین مالی عمومی آمریکا در مقایسه با چین محدودتر و با شروط بیشتری همراه است، اما آمریکا در فناوریهای نوظهور نقاط قوت مهمی دارد که آن را به شریکی مناسب برای کشورهای با درآمد پایین و متوسط بدل میکند. بههمین منظور، شورای آتلانتیک قصد دارد در سالهای ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ راهبردی جامع برای تعامل فناورانه با جنوب جهانی تدوین کند.
تعامل با کشورهای جنوب جهانی کلید موفقیت این راهبرد است. شرکتهای فناوری آمریکایی باید محصولاتی متناسب با نیازهای خاص بازارهای محلی در این کشورها طراحی کنند؛ این روشی است که شرکتهای چینی مانند ترنشن (Transsion) بهخوبی در آفریقا به کار بستهاند. مدلهای متنباز و سبک، مانند مدلهای «دیپ سیک» (DeepSeek) نیز به دلیل کارایی بالا و هزینه پایین، راهحلی جذاب هستند.
همکاری با نهادهای محلی نظیر Upanzi Network و Deep Learning Indaba برای طراحی فناوریهای هوش مصنوعی در آفریقا، گامی مؤثر در این راستاست. همچنین سرمایهگذاریهایی مانند برنامه “Seed to Series A” گوگل در آمریکای لاتین و طرح ۱.۷ میلیارد دلاری AWS در آفریقا، نمونههایی از رویکرد مثبت شرکتهای آمریکایی هستند.
دولت آمریکا نیز باید در کنار بخش خصوصی نقشی فعال ایفا کند. وزارت امور خارجه آمریکا در سپتامبر ۲۰۲۴ با همکاری نیجریه کنفرانس «شمول جهانی و هوش مصنوعی: آفریقا» را در لاگوس برگزار کرد که مقامات و کارشناسان از قارههای مختلف را گرد هم آورد. همچنین همکاری با شرکت CSquared برای توسعه فیبر نوری قارهای و ایجاد مشارکت جهانی در زمینه هوش مصنوعی با بیش از ۱۰۰ میلیون دلار سرمایهگذاری، گامهای مهم دیگری بودند.
این اقدامات به کشورها در جنوب جهانی کمک میکنند تا در گفتگوهای جهانی پیرامون استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی نقشی فعال ایفا کنند و ظرفیتهای فنی و دادهای خود را ارتقاء دهند.
با توجه به محدود بودن منابع مالی آمریکا، راهبرد مؤثر بر ایجاد مشارکت با کشورهای متحد و بخش خصوصی متمرکز است. «مشارکت زیرساختی سهجانبه» میان آمریکا، ژاپن و استرالیا نمونهای موفق برای توسعه زیرساختهای فناوری اطلاعات در اقیانوسیه و مقابله با نفوذ شرکتهایی مانند هواوی است. همچنین طرح مشترک گوگل و دولت شیلی برای احداث کابل زیردریایی پرسرعت میان استرالیا، پلینزی فرانسه و آمریکای جنوبی از دیگر نمونههاست.
اتحادیه اروپا نیز با ابتکار «دروازه جهانی» در سال ۲۰۲۱ و ایجاد شراکت دیجیتال با کشورهای آمریکای لاتین، پروژههایی مانند کابل BELLA و شتابدهنده EU-LAC را اجرا کرده است. آمریکا باید این تلاشها را از طریق حمایت مستقیم یا اقدامات موازی تقویت کند.
آمریکا باید رقابت را در تمام سطوح فناوری، از زیرساختهای مخابراتی گرفته تا توسعه مدلهای هوش مصنوعی، تقویت کند. در حال حاضر، شرکتهایی مانند هواوی حدود ۷۰ درصد شبکههای 4G در آفریقا و سهم زیادی در آمریکای لاتین را در اختیار دارند. چین همچنین تلاش دارد موقعیت مسلط خود را در حوزه 5G و طیف ۶ گیگاهرتز تقویت کند؛ طیفی که هماهنگی جهانی آن بدون مشارکت آمریکا میتواند به سود چین و زیان شرکتهای رقیب تمام شود.
در هوش مصنوعی نیز، آموزش و استقرار مدلها وابسته به زیرساختهای فناوری است. بنابراین آمریکا باید مزیتهای خود در رایانش ابری را حفظ کند و توسعه دهد، در برابر شرکتهایی مانند هواوی و ZTE رقابت کند و پذیرش جهانی مدلهای آمریکایی را افزایش دهد.
برای موفقیت بلندمدت، آمریکا باید در نهادهای بینالمللی تعیین استاندارد و حاکمیت فناوری حضوری فعال داشته باشد. مشارکت در نشستهای جهانی ایمنی هوش مصنوعی از جمله راهکارهایی است که به ایالات متحده اجازه میدهد تا در شکلدهی به چارچوبهای جهانی برای پذیرش مسئولانه هوش مصنوعی نقش داشته باشد و مانع از سلطه بیچونوچرای چین شود.
رقابت فناورانه امروز تعیینکننده جایگاه رهبری فناورانه فردای آمریکاست. آمریکا با وجود چالشهایی مانند تأمین مالی محدود، میتواند با بهرهگیری از مشارکتهای راهبردی، توانمندیهای فناورانه داخلی و تقویت تعامل با جنوب جهانی، موقعیت خود را حفظ و حتی تقویت کند. هدف باید نه فقط مقابله با نفوذ چین، بلکه ایجاد روابط پایدار، مبتنی بر احترام متقابل و منافع مشترک با کشورهای در حال توسعه باشد.
0 Comments