جدیدترین مطالب
رقابت عربستان با امارات برای تبدیل شدن به قطب تجارت منطقهای
شورای راهبردی آنلاین-رصد: «امارات برای چندین دهه، از مرکزیت اقتصادی منطقه برخوردار بوده و سرمایهگذاران خارجی را جذب کرده است. با این حال، اخیراً عربستان تلاش خود را برای رقابت با دبی و معرفی خود به عنوان رهبر اقتصادی منطقه دوچندان کرده است. این رقابت میتواند روابط عربستان و امارات را تغییر و کل منطقه را تحت تاثیر قرار دهد.»

أحدث المقالات

دورنمای اختلاف میان اعضای ناتو بر سر اوکراین

دکتر عباس سروستانی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، با بیان اینکه بررسی دورنمای عضویت اوکراین در ناتو،بدون درک نقش آن در تفکر استراتژیک غرب و روسیه میسر نیست، تصریح کرد: ممکن است مفاهیمیمانند حیات خلوت، مناطق حائل، الحاق و تهاجم برای بسیاری از صاحب نظرانی که از منظر جهانیشدن و مفاهیم مرتبط با آن،نظیر دهکده جهانی و فرسایش مرزهای ملی به مسائل امنیتی روابط بینالملل مینگرند؛ بیمعنا باشد،اما این نگرش حداقل در مورد اوکراین صدق نمیکند.
وی گفت: فروپاشی شوروی سابق، روسیه را دچار شوکی راهبردی کرد؛ چراکه خط اول دفاعی شوروی در مقابل غرب در اوکراین مستقر بود و بعد از جدایی اوکراین، روسها ناچار به انتقال این خط دفاعی به کالینینگراد شدند، منطقهای که بسیار آسیب پذیر بود و در دهانه خطوط تهاجمی ناتو و به اصطلاح مخروط مرگ قرارداشت.
این تحلیلگر مسائل اروپا، ضمن تشریح علل قرارگرفتن اوکراین در کانون دکترین دفاعی و امنیتی روسیه، یادآور شد: اوکراین به دلیل دوگانگی راهبردی میان روسیه و ناتو، نخستین کشور استقلال یافته ار شوروی بود که نیروی مستقل نظامی تشکیل و درخواست عضویت در ناتو را داد و برنامه مشارکت در صلح را سال 1994 و برنامه مشارکت ویژه با ناتو را سال 1997 امضا کرد، اما در پی رسوایی فروش سامانه دفاعی پیشرفته اوکراین به عراق در سال 2002، روابط اوکراین و ناتو رو به تیرگی نهاد، به نحوی که مشارکت نظامی این کشور در جنگ عراق نیز نتوانست این تیرگی روابط را بهبود ببخشد.
سروستانی با بیان اینکه اوکراین در ویرایش دوم دکترین دفاعی خود در سال 2004 اعلام کرد که دیگر هدفش پیوستن به ناتو نیست بلکه صرفاً به دنبال تعمیق قابل توجه روابط با ناتو و اتحادیه اروپا به عنوان ضامن امنیت و ثبات در اروپا است،مذاکرات ناتو و اوکراین را به قبل و بعد از وقوع انقلاب نارنجی در اوکراین تقسیمبندی کرد و گفت:14 سپتامبر 2020، زلنسکی استراتژی جدید امنیت ملی اوکراین را تصویب کرد، که توسعه مشارکت متمایز با ناتو را با هدف عضویت در آن فراهم میکند. این استراتژی جدید اوکراین با واکنش و حمله تمام عیار روسیه مواجه شد. اما علیرغم هزینه سنگین استراتژی غربگرایانه سیاست خارجی اوکراین، هیچ نقشه راه و چشمانداز روشنی برای عضویت قطعی این کشور در ناتو وجود ندارد.
وی مواضع کشورهای عضو ناتو در مورد اوکراین را به 4 دسته قابل تقسیم دانست و افزود: دسته اول؛ کشورهای اقمار شوروی سابق، از ترس همسایه قدرتمند خود، خواستار پیوستن اوکراین به ناتو، بازپسگرفتن کریمه و حتی تغییر رژیم در روسیه هستند. استدلال آنها این است که مماشات در برابر پوتین همانند مماشات در برابر هیتلر درسال 1938 است و اگر در آن موقع کشورهای اروپایی و به خصوص انگلیس و فرانسه مواضع تندتری در برابر هیتلر گرفتهبودند، شاید جنگ جهانی دوم قابل پیشگیری بود.
سروستانی دسته دوم را کشورهای دموکراتیک اروپایی و در رأس آنها فرانسه و آلمان عنوان کرد که مواضع معتدلتری دارند و با درسگرفتن از تاریخ جنگ سرد، خواهان کاهش تنشها و ممانعت از تبدیلشدن اروپا به میدان جنگ جهانی سوم هستند.
به گفته این کارشناس مسائل اروپا، گروه سوم کشورهای آنگلوساکسونی بریتانیا و ایالات متحده هستند که تاکید دارند باید روسیه از اوکراین خارج شود اما درخصوص بازگرداندن کریمه و یا تغییر رژیم در روسیه تردید دارند. نهایتاً ترکیه را میتوان به تنهایی در دسته چهارم جای دارد، کشوری که شاید بتوان گفت پیروز واقعی جنگ اوکراین است و با سیاست خارجی سیال خود هم از روسیه امتیاز میگیرد و هم برای دستیابی به مقاصد سیاسی داخلی خود، کشورهای ناتو را تجت فشار قرارمیدهد.
وی با بیان اینکه عضویت اوکراین در ناتو بستگی به وضعیت جنگ دارد و اکنون تلاش میکند تا شرایط عضویت برای پس از جنگ را تسهیل نماید، خاطرنشان کرد: اگر اوکراین در جریان درگیری کنونی با روسیه به ناتو ملحق میشد، بر اساس ماده 5 منشور ناتو، همه کشورهای عضو نیز باید به روسیه اعلام جنگ کنند، به همبن دلیل در نشست ویلنیوس در ماه ژوئیه، مقرر شد تا در صورت توافق متحدان و برآورده شدن شرایط، اوکراین به عضویت این پیمان درآید.
سروستانی به تاکیدات برخی مقامات اروپا درخصوص عدم پیوستن اوکراین به اتحادیه و ناتو و در عین حال اعلام تداوم حمایتها از این کشور اشاره کرد و ادامه داد: روسیه تلاش میکند با استفاده از ماده 5 منشور به اوکراین فشارآورد و با فرسایشیکردن جنگ، عملا این کشور را در برزخی نگه دارد تا از پیگیری استراتژی پیوستن به ناتو منصرف شود.
این تحلیلگر مسائل اروپا گفت: در مقابل نیز ایالات متحده به عنوان رهبر ناتو، تمایلی به پایان جنگ ندارد؛ چراکه با فرسایشیکردن جنگ، هم اتحادیه اروپای در موضع ضعف را متقاعد میکند تا هزینههای دفاعی خود در ناتو را به 2درصد تولید ناخالص داخلی برسانند تا بتواند هزینههای دفاعی خود را مدیریت کند و هم از طرفی دیگر با ایجاد دغدغه ژئوپلتیکی برای رقیب دیرینهاش و فرسایشی شدن جنگ، روسیه را تضعیف کند. همین سیاست ایجاد دغدغه ژئوپلتیکی را ایالات متحده در مورد چین و جمهوری اسلامیایران نیز در پیش گرفت که با هوشمندی این کشورها، وارد بازی خطرناک ایالات متحده نشدند و صرفاً با نمایش قدرت یک بازدارندگی ایجاد کردند.
سروستانی تاکید کرد: با شرایط میدانی و وضعیت کنونی جنگ، هیچ چشم انداز روشنی برای برای پیوستن اوکراین به ناتو وجودندارد و کشورهای عضو ناتو هم هیچ تمایلی برای مواجهه مستقیم با روسیه ندارند. اوکراین برای پیوستن به ناتو یا باید منتظر دوران پساپوتین و تغییر سیاستهای دفاعی و امنیتی روسیه باشد و یا باید قید عضویت در ناتو را بزند.با این حال، تجارب تاریخی نشان داده همیشه راه حلی بینابینی برای حل اینگونه بحرانها وجود دارد و در بهترین حالت احتمالا روابط اوکراین و ناتو در حد مشارکت ویژه باقی خواهدماند و روسیه نیز در ازای اطمینان از عدم الحاق رسمی اوکراین به ناتو، در رویکرد خود در قبال اوکراین تجدید نظر خواهد کرد.
0 Comments