سید عباس حسینی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به تصمیم روسیه برای برگزاری دومین نشست بررسی مسائل افغانستان در 25 آبان ماه تصریح کرد: روسیه سال گذشته نیز این نشست را برگزار کرد، اما بعد از آن نشست‌های ابتکار مسکو و تروئیکای توسعه یافته در خصوص مسائل افغانستان برگزار نشد و یکی از دلایل عمده آن نیز می‌تواند جنگ اوکراین باشد که نشان می‌دهد اولویت روسیه تغییر کرده و مسائل افغانستان به حاشیه رانده شده است.

وی با یادآوری اینکه برخلاف سال گذشته در نشست امسال روسیه، آمریکا و نمایندگان طالبان حضور ندارند، افزود: در طول یک سال گذشته، در شرایطی که افغانستان به گونه‌ای از اولویت سیاست خارجی روسیه کنار گذاشته شده بود، آمریکا به شدت در این عرصه فعال بوده و دیدارها و مذاکرات متعددی در سطوح مختلف با نمایندگان طالبان، عمدتا در دوحه، داشته است.

این کارشناس مسائل افغانستان گفت: آمریکا در طول چند هفته گذشته، ادبیات جدیدی درباره افغانستان، با عنوان «گفتمان ملی» پایه‌گذاری کرده و نمایندگان ویژه آمریکا با شخصیت‌های سیاسی که از کشور خارج شده‌اند گفتگوهایی داشته‌اند و با «حامد کرزی» و «دکتر عبدالله عبدالله» در داخل افغانستان نیز گفتگوهایی در رابطه با شکل‌گیری این «گفتمان ملی» با هدف ایجاد «دولت فراگیر» داشته‌اند. در روزهای گذشته نیز سخنگوی طالبان در نشستی خبری، از ادامه مذاکرات با آمریکا خبر داد و گفت قرار است مذاکرات دیگری به زودی در دوحه برگزار شود.

حسینی اضافه کرد: روسیه در چنین شرایطی مجددا به مسائل افغانستان توجه کرد؛ اما کنار گذاشتن طالبان در حالی که نماینده‌ای از آن‌ها در نشست‌های پیشین حضور داشته، نشان می‌دهد مسکو از روند تحولات در مواضع و حاکمیت طالبان ناراضی است.

وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد بسیاری از کشورها از جمله روسیه و ایران از روند تحولات دولت طالبان در یک سال گذشته و عدم توجه به خواسته‌های کشورهای منطقه ناراضی هستند، تاکید کرد: برخلاف آمریکا، کشورهای منطقه در حوزه افغانستان، آن طور که لازم بود، ابتکار عمل را در دست نگرفتند و به جز مراودات اقتصادی و تجاری، روابط کشورهای همسایه و قدرت‌های منطقه با طالبان، خصوصا در بعد سیاسی و امنیتی، در یک سال گذشته کاهش یافته است.

این تحلیلگر مسائل افغانستان ادامه داد: به نظر می‌رسد طالبان به این نتیجه رسیده‌اند که تا زمانی که آمریکا آن‌ها را به رسمیت نشناسد و دارایی‌هایشان را آزاد نکند، دیگر کشورها نیز این اقدام را آغاز نخواهند کرد.

حسینی با اشاره به مشغله‌ها و اولویت‌های سیاست خارجی برخی کشورهای مهم منطقه، مساله افغانستان را خارج از اولویت آنها دانست و گفت: آمریکا در تلاش برای به دست گرفتن ابتکار امور است و طالبان نیز چراغ سبزهایی در این راستا نشان داده؛ در مواضع اخیر نیز اعلام شد آمریکا به دنبال از سرگیری «مذاکرات بین الافغانی سابق در دوحه» بر مبنای تشکیل دولت فراگیر، است. نکته قابل توجه اینکه اگر قرار باشد بار دیگر روند تحولات سیاسی افغانستان براساس مدل آمریکایی و با میانجیگری آن‌ها پیش رود، قطعا افغانستان وارد چرخه باطل دیگری خواهد شد.

به گفته این کارشناس مسائل افغانستان، به نظر می‌رسد روسیه با درک این شرایط، به دنبال برگزاری نشست  آتی در خصوص افغانستان است. اما با کنار گذاشتن طالبان، آن‌ها به آمریکا نزدیکتر خواهند شد. با توجه به ایجاد دوستی و نزدیک شدن برخی چهره‌های سیاسی خارج از افغانستان به یکدیگر و همچنین حضور بخش قابل توجهی از آن‌ها در آمریکا، این کشور می‌تواند بار دیگر این مهره‌های سوخته را به عنوان رهبران احزاب و چهره‌های سیاسی روی کار آورد.

وی افزود: قدرت‌ها و کشورهای منطقه و همسایه، با اینکه خواهان ایجاد «دولت فراگیر» در افغانستان هستند، اما هیچگاه تعریفی از آن ارائه ندادند و اکنون باید پرسید آنچه آمریکا با عنوان «دولت فراگیر» دنبال می‌کند، مطابق با تعریف و خواست کشورهای همسایه و منطقه و به‌ویژه ایران، مسکو و پاکستان چقدر فاصله دارد؟ قطعا در روند سیاسی ایجاد امنیت که مدنظر این دو گروه است، تفاوت‌هایی وجود دارد.

حسینی گفت: برخی منابع مطلع افغانستانی بعد از مذاکرات اخیر دوحه میان معاون سازمان سیا با رئیس اداره استخبارات طالبان، عنوان کردند آمریکا در این نشست، بسیار واضح ز طالبان خواسته‌اند که مشخص کنند در روند تحولات منطقه، در کدام جبهه قرار دارند؛ یا باید بی طرفی را حفظ کنند و یا از قدرت‌های منطقه دور باشند. ضمن اینکه بعد از کشته شدن ایمن الظواهری شاهد افزایش حضور پهپادهای آمریکایی در افغانستان بودیم و گفته شد این هشدار به رهبران طالبان داده شده که هدف قراردادن آن‌ها نیز به همین شکل، ممکن خواهد بود.

این کارشناس مسائل افغانستان کاهش هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا در افغانستان در هفته‌های گذشته را در پی نوعی توافق و مذاکره با طالبان دانست و خاطرنشان کرد: آمریکا با سیاست «چماق و هویج» با طالبان پیش می‌رود؛ هر چند که همواره علیرغم خوش بینی طالبان، آمریکا از پشت به آن‌ها خنجر زده است.

وی با تاکید بر اینکه طالبان باید بر تحکیم قدرت داخلی و اتحاد با کنشگران منطقه تمرکز کند و فریب آمریکا را نخورد، ادامه داد: نشست مسکو می‌تواند محلی برای تحلیل و ارزیابی شرایط جدید افغانستان باشد و قدرت‌ها را به جمعبندی و اجماع جدیدی برساند. همانطور که نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان نیز یادآور شده این نشست بیشتر نشستی مشورتی خواهد بود. امیدواریم برخی روندها در طول یک سال گذشته اصلاح شود. اگرچه به نظر می‌رسد با توجه به اینکه آمریکا عملا به عرصه تحولات افغانستان بازگشته و به دنبال اجرای سیاستها و مهره چینی‌های خود می باشد، نمی‌توان نسبت به این امر خوشبین بود.

حسینی با بیان اینکه آمریکا و دیگر کشورها بدون مشارکت طالبان نمی‌توانند برنامه‌ای را پیش ببرند، گفت: نادیده گرفتن طالبان کمکی به بهبود وضعیت افغانستان نخواهد کرد و کشورهای منطقه باید این پیام را به طالبان برسانند که در صورتی که خواسته‌های کشورهای منطقه را مورد توجه جدی قرار دهند، آن‌ها همپیمان خوب و جایگزین مناسبی برای آمریکا خواهند بود. ایران بیش از مسکو و دیگر کشورها می‌تواند چهره‌های سیاسی افغانستان را گردهم آورد. احیای مذاکرات بین الافغانی تهران که یک دوره برگزار شد، می‌تواند به حل مسائل افغانستان و کاستن از دیوارهای بی اعتمادی میان طالبان، شخصیت‌های سیاسی و کشورهای منطقه کمک کند.