– معادلات پیچیده اسرا
سیامک کاکایی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی اظهار داشت: «آنکارا در سالهای اخیر و بهویژه بعد از سال 2016 وارد دوره پرچالشی با اروپاییها شده و بهخصوص نوعی سرخوردگی از مذاکرات با اروپا و پیوستن به این اتحادیه را تجربه کرده است. همین امر ازنظر برخی از ناظران منجر به تغییر در رویکردها و اولویتهای سیاست خارجی ترکیه شده و بسیاری معتقد هستند که نگاه ترکیه به روسیه و تا حدودی به شرق برگرفته از نارضایتیهای این کشور نسبت به سیاستهای اروپا و آمریکا است.»
کاکایی با بیان اینکه کانون چالشهای ترکیه با آمریکا و اروپا را میتوان در چند بخش دستهبندی کرد، افزود: «نخست پروژه اس 400 و خرید تجهیزات نظامی ترکیه از روسیه است که به یک ماجراجویی در روابط آمریکا و ترکیه تبدیل شده است. این در حالی است که هم در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ و هم در ماههای آغازین حکومت جو بایدن میزان انتقادهای آمریکا از برنامه خرید سامانه موشکی ترکیه از روسیه روند افزایشی به خود گرفته است.»
این کارشناس با اشاره به اینکه وزارت خارجه آمریکا اخیراً با صدور اطلاعیهای اعلام کرده که ایالاتمتحده در حال وضع تحریم علیه ریاست صنایع دفاعی ترکیه (SSB) و چهار تن از مدیران آن بر سر یک معامله چشمگیر با روسیه است گفت: «به دنبال همین مسائل، آمریکا مسئله اعمال تحریمها علیه ترکیه را مطرح کرد. در این بین مسئله خارج کردن ترکیه از مسیر ساخت برخی از قطعات اف 35 که برای این کشور بسیار اهمیت دارد و همچنین مسئله اعمال تحریم علیه ترکیه خیلی جدی است و آمریکا و ناتو بسیار مایل هستند که ترکیه در سیاستش نسبت به ادامه روند تحویل سامانه اس 400 تجدیدنظر کند.»
کاکایی درباره دلیل مخالفت غرب نسبت به همکاری ترکیه با روسیه توضیح داد: «نگرانی اروپا و آمریکا و بهطور کل ناتو این است که این همکاری ترکیه با روسیه منجر به درز اطلاعاتی نسبت به وضعیت ناتو و همکاریهای دو طرف شود. منظور آن است که روسیه در چارچوب همکاری موشکی و تجهیزات نظامی با ترکیه به بخشی از این منابع اطلاعاتی ناتو دسترسی پیدا کند.»
وی در واکاوی سیاستهای آنکارا برای خرید اس 400 نیز گفت: «ترکیه، آمریکا و اروپاییها را موردنقد قرار داده و اعلام کرده که وقتی ناتو از در اختیار قرار دادن موشکهای پاتریوت به ترکیه پرهیز میکند آنکارا برای تقویت نظامی و مقابله با تهدیدات منطقهای ناگزیر از تجهیز خود به سامانه موشکی اس 400 شده است.»
این کارشناس یکی دیگر از اهداف ترکیه را تنوعبخشی در دستیابی به منابع تجهیزات نظامی عنوان کرد و ادامه داد: «آنکارا هیچ گاه نخواسته که کاملاً تابع ناتو و آمریکا باشد و لذا دنبال ایجاد توازن است؛ توازنی که در آن روسیه در یک ضلع مثلث قرار بگیرد و این ابزاری برای اعمال فشار ترکیه بر ناتو و آمریکا نیز باشد؛ یعنی غرب ناگزیر به دادن امتیازاتی در زمینه تجهیزات موشکی و مهمتر از آن تغییر در سیاستهای خاورمیانهای آمریکا و اعضای ناتو شود. دراینبین نقطه ثقل نگرانیهای ترکیه متوجه سوریه است؛ جایی که آمریکا با حمایت از کردهای سوریه موجب ایجاد نگرانی برای آنکارا شده است.»
کاکایی دومین چالش سیاسی ترکیه و آمریکا و سپس ناتو را تضاد در نگرشهای آنها در سوریه عنوان کرد و گفت: «ترکیه معتقد است که شرایط شمال سوریه یک تهدید امنیتی علیه منافع و امنیت ملی ترکیه است و به همین دلیل از سال 2018 اقدام به تصرف بخشی از نواحی شمالی سوریه در عفرین و منطقه تلابیض و مناطقی از شمال شرقی سوریه کرده است. آنکارا معتقد است که این مناطق به پایگاهی برای فعالیت پکک تبدیل شده که یک تهدید امنیتی برای ترکیه تلقی میشود. بهخصوص که حمایتهای میدانی آمریکا از گروه موسوم به مدافعان خلق که یک گروه کردی در سوریه است با نگرانی جدیتر آنکارا همراه بوده است.»
کاکایی تأکید کرد؛ ترکیه معتقد است که این سیاست آمریکا اصطکاک امنیتی برای ترکیه ایجاد کرده و لذا با توجه به این مسئله شاهد نزدیکی بیشتر سیاستهای آنکارا و مسکو هستیم.
این کارشناس در نهایت در پاسخ به اینکه آیا ترکیه با استفاده از این سیاستها میخواهد از توان نظامی ناتو در مناطقی که در آنها درگیر شده بهره بگیرد، گفت: «منطقه مدیترانه شرقی به یک چالش جدید بین ترکیه و برخی از اعضای ناتو و اروپاییها تبدیل شده است؛ بهویژه قراردادی که ترکیه با لیبی از اواخر سال 2019 منعقد کرد میزان اختلافات بین ترکیه با فرانسه و برخی دیگر از اعضای ناتو را افزایش داد و سیاستهای ترکیه در مدیترانه شرقی مورد انتقاد هم ناتو و هم آمریکا قرار گرفته است.»
وی ادامه داد: «اعضای غربی ناتو، ترکیه را ماجراجو توصیف میکنند که میتواند چالشی برای امنیت و صلح باشد اما آنکارا در مقابل بر این باور است که ناتو به دغدغههای ترکیه توجه کمی نشان میدهد و زمانی که منافع امنیتی و اقتصادی این کشور به مخاطره میافتد مانند تحولات در سوریه و یا در حوزه مدیترانه، اعضای ناتو حمایتهای لازم را از ترکیه نکرده و نخواهند کرد؛ بنابراین همین موضوع راه را برای هرگونه استفاده ترکیه از حمایتهای ضمنی ناتو بسته است.»
0 Comments