جدیدترین مطالب

آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟

آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟

رسول اسماعیل زاده دوزال در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به تحلیل ها و گزارش ها و موضع گیری های اخیر پیش بینی می شود در صورتی که دو کشور با یک توافق منطقی و مبتنی بر اصول بین المللی و لحاظ منافع همه کشورهای درون قفقازی و همسایگان قفقاز مانع ورود و دخالت قدرت های بیگانه شوند، این توافق پایدار بستر مناسبی برای صلح دائمی در قفقاز خواهد بود.

ادامه تظاهرات سراسری حمایت از غزه در جهان

تظاهرکنندگان اردنی که سفارت رژیم صهیونیستی در اردن را برای اعلام حمایت از مردم مظلوم غزه محاصره کرده اند، شعار می‌دهند: نه سفارت می‌خواهیم و نه سفیر… برو بیرون‌ ای خوک.

Loading

أحدث المقالات

کلید استانبول به چه فردی می‌رسد؟

در استانبول شهر در تصرف تبلیغات انتخاباتی است. از همین حالا دولت اعلام کرده نوشیدن نوشیدنی‌های الکلی برای روز یکشنبه ممنوع است و پلیس بر سر این موضوع با کسی شوخی ندارد. حکمی که نشان می‌دهد دولت نگران درگیری‌هایی است که امکان دارد میان هواداران گروه‌های مختلف در بگیرد. به ویژه آنکه در روزهای اخیر ویدیویی از مهاجران کرد و ترک تبار ترکیه در بلژیک منتشر شد که نشان می‌داد طرفداران دو طرف منتظر یک جرقه هستند.

آیا ارمنستان توان خروج از پیمان امنیت جمعی روسیه را دارد؟

در حالی که پاشینیان قلباً دوست دارد ارمنستان را به سمت اروپا هدایت کند، اما به‌نظر واقعیت‌های میدانی را درک می‌کند که هیچ مکانیسم آسانی برای خروج ارمنستان از پیمان امنیت جمعی یا اتحادیه اقتصادی اوراسیا وجود ندارد.

Loading

تأملی بر علل نگرانی مخالفان سند جامع همکاری‌های راهبردی ایران و چین

۱۴۰۰/۰۱/۱۹ | خبر تاپ, سیاسی, گفتگو

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: امضای سند 25 ساله همکاری‌های راهبردی ایران و چین، همچنان مهم‌ترین رویداد سیاسی و اقتصادی روز است. در پایان سفر سال 1394 رئیس‌جمهور چین به ایران که دیدار مهمی هم با رهبر معظم انقلاب اسلامی داشت، بیانیه مشترک 20 ماده‌ای منتشر شد که در آن بر ارتقای مناسبات به «مشارکت جامع راهبردی» تأکید شده بود. حمید خوش‌آیند – تحلیلگر مسائل بین‌الملل

بند 2 ماده 6 بیانیه مذکور، بر همکاری‌های 25 ساله تأکید داشت. در آن سفر که این برنامه مطرح شد، قرار بود برنامه‌ریزی‌های لازم برای امضای سند 25 ساله انجام شود که به خاطر امضای برجام، عملاً طرح مشارکت راهبردی ایران و چین تحت‌الشعاع قرار گرفت. لیکن با پیگیری‌های بعدی و استمرارگفتگوها و تبادل متن پیش نویس بین دو طرف در نهایت هفتم فروردین‌ماه 1399 سند 25 ساله توسط وزرای خارجه دو کشور در تهران به امضا رسید.

 

بستر سند

ابتکار «یک پهنه – یک راه» بستر اصلی شکل‌دهنده سند جامع همکاری‌های راهبردی ایران و چین است. استراتژی جهانی چین در قالب این ابتکار ترسیم شده است و یکی از جلوه‌های قدرت چین نوظهور است که سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا و بیش از 70 کشور را به هم متصل می‌نماید. ابتکار مذکور ۶۵ درصد جمعیت جهان، سه‌چهارم منابع انرژی و بیش از ۴۰ تا ۶۰ درصد اقتصاد جهان را در خود جای داده است و حدود ۳۹ درصد مساحت زمین و ۳۰ تا ۴۰ درصد از تولید ناخالص جهان را شامل می‌شود. تاکنون ۱۲۵ کشور و ۲۹ سازمان بین‌المللی بالغ‌بر ۱۷۳ موافقت‌نامه همکاری با چین در راستای همین طرح امضا کرده‌اند. ضمن اینکه کشورهای حوزه این پروژه تاکنون ۶ تریلیون دلار در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند که ایجاد ۲۵۰ هزار شغل برای چین را در پی داشته است.

 

مخالفان و منتقدان

واکنش اولیه آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، همچنین رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی به امضای سند 25 ساله که در قالب اخبار، شایعه‌سازی و تحریک افکار عمومی ظهور یافته است، نشان‌دهنده نگرانی جدی آن‌ها نسبت به سند است.

الف) آمریکا و برخی کشورهای اروپایی

آمریکا در رأس کشورهای مخالف سند 25 ساله قرار دارد. به‌طوری‌که بلافاصله پس از امضای سند 25 ساله، کاخ سفید در بالاترین سطح واکنش نشان داد و جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در پاسخ به سؤال خبرنگاری که از او پرسید چقدر نگران همکاری‌های ایران و چین هستید؟ پاسخ داد: «یک سال است که نگران آن هستیم».

اینکه چرا ایالات‌متحده و برخی کشورهای اروپایی ازجمله فرانسه، آلمان و انگلیس مخالف سند 25 ساله ایران و چین است را باید بررسی و ریشه یابی کرد. طبیعی است این کشورها با توجه به مناسبات تقابلی و مخربی که با ایران دارند و همواره به‌خصوص در سال‌های اخیر از طریق «راهبرد فشار حداکثری» آمریکا به دنبال فروپاشی اقتصاد ایران بوده‌اند، با سندی که باعث شکل‌گیری «شراکت جامع راهبردی» بین ایران و دومین قدرت بزرگ اقتصادی جهان می‌شود، ابراز مخالفت کرده و از هرگونه اقدامی چه در سطح رسانه‌ای و روانی و چه در عرصه‌های سیاسی و امنیتی برای ممانعت از اجرای سند دریغ نکنند.

سند 25 ساله از این نظرگاه و به قول برخی رسانه‌های آمریکایی «یک ضربه سنگین» به آمریکاست چراکه نشان داد جمهوری اسلامی ایران کشور قدرتمندی است که همچنان از دوستان نیرومندی در سطح بین‌الملل برخوردار است که حاضرند وارد مشارکت جامع راهبردی با آن شوند. این به معنای شکست سیاست‌های آمریکا مبنی بر انزوای ایران در دنیاست. ضمن اینکه سند 25 ساله درصورتی‌که در مسیر عملیاتی قرار بگیرد، باعث تشدید هماهنگی و سازمان‌دهی یک فشار بین‌المللی در برابر سیاست‌های مخرب ایالات‌متحده شده و حق وتوی آمریکا برای استفاده از ابزار تحریم علیه ایران در سازمان ملل را خنثی می‌کند. همچنان که نشریه آمریکایی نیوزویک هم اذعان داشته است «امضای توافق مشارکت راهبردی 25 ساله میان ایران و چین، نمودی از فعال شدنِ ظرفیت‌های عمل‌گرایانه در روابط دوجانبه تهران و پکن است که در نوع خود، عملاً ایالات‌متحده را پریشان کرده است». به قول ایلان برمن، معاون ارشد اندیشکده شورای سیاست خارجی آمریکا که در بخشی از یادداشتی خود با موضوع سند 25 ساله آورده است: «توافق راهبردی ۲۵ ساله به‌وضوح جمهوری اسلامی ایران را در رأس رسالت منطقه‌ای چین قرار می‌دهد، آن‌‌هم به‌گونه‌ای که درنهایت به تقویت چشمگیر ایران در منطقه منجر می‌شود».

ب) رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی

مواضع منفی و مخالف رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی ازجمله عربستان هم با سند 25 ساله به‌نوعی از جنس مخالفت آمریکا بوده و طبیعی نیز است. چراکه این قرارداد نه‌تنها باعث «تقویت موازنه قوای منطقه‌ای» به نفع ایران می‌شود بلکه با انتفاع جمهوری اسلامی از منافع اقتصادی، سیاسی، نظامی، امنیتی و… سند 25 ساله، به رونق شاخص‌های اقتصادی ایران می‌انجامد که رژیم صهیونیستی و عربستان همواره درصدد تضعیف آن بوده‌اند.

اما برای اسرائیل، سند چین – ایران یک نقطه عطف استراتژیک است. دراین‌باره نشریه اسرائیلی «اسرائیل هیوم» با انتشار گزارشی نوشته است، این توافقنامه از منظر اسرائیل دو پیامد فوری دارد که اولین مورد آن نیز دارای ابعاد عملیاتی است. نخست، اتحاد جدید ایران با چین گزینه‌های جدیدی را برای توسعه توان هسته‌ای در اختیار تهران قرار می‌دهد. دوم، در پی توافق استراتژیک چین با ایران، اسرائیل چاره‌ای جز لغو قرارداد توسعه بندر حیفا به همراه چند پروژه زیرساختی دیگر و معاملات همکاری علمی و فناوری با این کشور ندارد. همان شرکت‌های چینی که قرار است زیرساخت‌های حیاتی ازجمله خطوط ریلی را در اسرائیل را بسازند، اکنون متعهد به ساخت پروژه‌های مشابه در ایران هستند. خطر برای زیرساخت‌های مهم اسرائیل ازنظر امنیتی آشکار است.

منوشه امیر، سردبیر «رادیو اسرائیل» نیز در گفتگویی تأکید کرده است، «مقامات اسرائیل در حال بررسی و مطالعه سند همکاری ایران و چین هستند؛ سلاح تهدید اسرائیل علیه ایران با این قرارداد اقتصادی، نظامی و استراتژیک گرفته شده است»

اینکه دن شوفتان، تحلیلگر و رئیس برنامه امنیت بین‌المللی در دانشگاه حیفا طی یادداشتی در نشریه «اسرائیل هیوم»، سند راهبردی همکاری ایران و چین را «تهدیدی وجودی» برای اسرائیل توصیف می‌کند، نشان‌دهنده عمق نگرانی صهیونیست‌ها از سند مذکور است.

 

جمع‌بندی

امضای سند 25 ساله با اینکه با تأخیر چندساله انجام شد، ولی بااین‌وجود آن را باید به فال نیک گرفت که پیشبرد و تحقق آن می‌تواند فرصت‌های مهمی در پیش روی ایران قرار دهد. اغراق نیست اگر گفته شود، امضای قرارداد ۲۵ ساله بین ایران و چین یک «نقطه عطف» مهم در تاریخ روابط خارجی معاصر ایران است. چراکه بعد از انقلاب این اولین قرارداد با یک قدرت بزرگ بین‌المللی است که دارای قید «مشارکت جامع راهبردی» است و عملاً جمهوری اسلامی ایران را وارد یک بازی برد – برد می‌کند. به‌بیان‌دیگر، این نخستین بار است که جمهوری اسلامی ایران، سند جامعی را با یک قدرت بزرگ جهانی امضا می‌کند که ابعاد همه‌جانبه روابط دو کشور را در افقی بلندمدت دنبال می‌کند.

باید توجه داشت، مشارکت جامع راهبردی ویژگی سه بعدی بودن آن است که بعد اول آن این است که روابط دو کشور «مشارکتی» است نه رقابتی. بعد دوم، «استراتژیک بودن» است، به این معنا که نگاه دو طرف به یکدیگر یک نگاه طولانی‌مدت و راهبردی است. بعد سوم، «جامعیت» است، یعنی نگاه دو کشور به روابط فقط منحصر به یک حوزه نیست و ابعاد مختلف وجودی (سیاسی، اقتصادی، نظامی، دانشگاهی، فرهنگی و…) را در برمی‌گیرد.

0 Comments

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *