عفیفه عابدی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه ادعای آمریکا درباره دخالت کشورهای دیگر در انتخابات این کشور را باید از وجوه مختلف مورد بررسی قرار داد، خاطرنشان کرد: در این رابطه باید شاخص و مصادیق مربوط به دخالت را در نظر گرفت؛ چراکه برای نمونه کارشناسان آمریکایی مدعی‌اند عاملان روسی با انتشار اخبار نادرست یا هک اکانت‌های افراد پرطرفدار در شبکه‌های اجتماعی و بازنشر یا موردپسند قرار دادن اخبار نادرست از سوی اکانت آن‌ها، در روند انتخابات ایالات‌متحده تأثیرگذار بوده‌اند.

وی افزود: اثبات یا رد این ادعا بسیار دشوار است؛ البته یکی دیگر از مصادیق اعلام‌شده، دیدار نمایندگان دولت روسیه با نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ٢٠١۶ یعنی شخص دونالد ترامپ بود. این در حالی است که دولت آمریکا در عمل سابقه طولانی از چنین رفتارهایی در انتخابات دیگر کشورها داشته است.

انتخابات آمریکا و استاندارد آمریکا

این کارشناس مسائل روسیه مسئله دیگر در این رابطه را ادعای منابع آمریکایی درباره اراده و برنامه‌ریزی دولتی روسیه برای دخالت در انتخابات آمریکا دانست و گفت: در کل از هر جنبه که به مسئله بنگریم با استاندارد دوگانه آمریکایی مواجه خواهیم شد. اینکه آمریکا در انتخابات روسیه یا کشورهای دیگر یا حتی تحولات داخلی آن‌ها خود را ذی‌نفع دانسته و دخالت در امور آن‌ها را حق مشروع خود برمی‌شمرد، اما واکنش متقابل آن‌ها را از مصادیق دخالت برمی‌شمرد!

عابدی با اشاره به برخی اتهامات به روسیه در رابطه با تلاش برای دخالت و تأثیرگذاری سایبری در انتخابات آمریکا، ادامه داد: موضوع مهم و گریزناپذیر عصر کنونی که به‌عنوان عصر ارتباطات شناخته می‌شود، غیرقابل‌کنترل بودن نقش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در روندهای سیاسی کشورها است. البته شاید در آینده این مسئله به انعقاد پروتکل‌ها و معاهدات قانونی جدید در سطح بین‌المللی بینجامد. بااین‌حال واقعیت این است که به دلیل تأثیرگذاری افراد و جناح‌ها بر روابط خارجی کشورها، هر کشوری ملاحظاتی درباره انتخابات ریاست جمهوری کشورهای دوست و دشمن خود دارد که غیرقابل کتمان است.

وی با تأکید بر اینکه سیاست آمریکا در قبال عموم کشورها ازجمله ایران و روسیه، تابع سیاست کلان است که از این دولت‌به‌دولت دیگر تغییر شاخصی ندارد، گفت: تنها نحوه تعامل آن‌ها با این سیاست کلان ممکن است برای طرف مقابل فرصت‌ها یا تهدیدهایی ایجاد کند. درهرحال سیاست کلان آمریکا در قبال روسیه هم مهار و اصلاح رویکرد مسکو است. در دوره بعد هم ممکن است رئیس‌جمهور دموکراتی روی کار بیاید و طرح‌ها و ابتکارات جدیدی برای گفتگو با روسیه داشته باشد و یا اینکه با طرف‌های اروپایی یا سایر بازیگران طرح‌هایی برای تحت‌فشار قرار دادن روسیه ارائه کند.

این کارشناس مسائل روسیه تصریح کرد: در چهار سال گذشته شاهد بودیم که حضور ترامپ در قدرت گشایشی در روابط آمریکا و روسیه ایجاد نکرد و ترامپ هیچ اقدام نمایشی خاصی هم نتوانست در رابطه با بهبود روابط با مسکو داشته باشد. به نظر می‌رسد حتی با فرض پیروزی دوباره ترامپ، همین روند در رابطه با روسیه ادامه خواهد داشت. به‌ویژه اینکه در کل دولت ترامپ فقدان هر نوع خلاقیت و نوآوری در سیاست خارجی خود را نشان داده است.

این پژوهشگر پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص در رابطه با منافعی که هرکدام از کاندیداهای انتخابات آمریکا برای روسیه ایجاد می‌کنند نیز گفت: در دوره ترامپ اگرچه روسیه چندان تحت‌فشار نبود اما فرصت‌های زیادی هم برای عرض‌اندام سیاسی و پرستیژی نداشت؛ تنها آمریکا نتوانست روسیه را تحت تنگنا قرار دهد و کمی فشارهای سیاسی از روی روسیه برداشته شده بود. ادامه این روند در نوع خود برای روسیه فرصت محسوب می‌شود، اما به‌هرحال عرصه بازیگری و خودنمایی روسیه هم فراهم نمی‌شود.

وی اضافه کرد: باید در نظر داشت که حضور مجدد ترامپ در قدرت برای روسیه چالش‌های خود را هم به همراه دارد. این بازیگر غیرمنطقی ممکن است هرلحظه بحرانی ایجاد کند، روسیه هم به‌نوبه خود از این رفتارهای غیرقابل‌پیش‌بینی متضرر می‌شود.

عابدی با اشاره به تمایل آلمان برای افزایش زمینه‌های همکاری با روسیه و احتمال گسترش این روابط پس از خروج نیروهای نظامی آمریکا از آلمان که از سوی برخی تحلیلگران آخرین هدیه ترامپ به پوتین ارزیابی شده بود، نیز گفت: قطعاً احساس تهدید مشترک اروپا و آمریکا از سوی روسیه خدشه‌ناپذیر است، اما شدت احساس تهدید آن‌ها با هم متفاوت بوده. روسیه برای اینکه اتحاد اروپا علیه خود را بشکند سعی می‌کند روابط دوجانبه خود را با کشورها جدا از رابطه با اتحادیه اروپا ببیند و آن را تقویت کند. این کشورها هم به خاطر ملاحظات خاص خودشان، خصوصاً در بحث انرژی، به‌نوعی این رویکرد را تقویت کرده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه در رابطه با روسیه سیاست یکپارچه‌ای در اروپا وجود ندارد، ادامه داد: آلمان هم به‌واسطه موقعیت سیاسی، اقتصادی خود و روابط سنتی که با روسیه داشته است وحدت نظر اتحادیه اروپا نسبت به روسیه را بیشتر خدشه‌دار کرده است. علاوه بر آن آمریکا و اروپا معیارهای مشابهی درباره نحوه مقابله با روسیه ندارند؛ بنابراین باوجود توافق آمریکا و اروپا درباره تحریم اقتصادی روسیه در عمل شاهد تفاوت در اجرای آن هستیم.

این پژوهشگر پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع افزود: هر دو طرف تلاش می‌کنند شرایط را تغییر دهند. روس‌ها درعین‌حال که به دنبال منابع درآمد جایگزین اروپا هستند به دنبال تثبیت موقعیت برتر خود در بحث انرژی در مقابل اروپا هستند و از هر پروژه که با سرمایه‌گذاری اروپایی برای انتقال انرژی روسیه به اروپا باشد استقبال می‌کنند. اروپایی‌ها هم طرح‌های جایگزین برای روسیه را دنبال می‌کنند.

عابدی گفت: به نظر می‌رسد ممکن است در آینده برای تغییر روندها شاهد مطرح‌شدن پیشنهادهای جدید سیاسی، اقتصادی و امنیتی بین روسیه و اروپا باشیم، همان‌طور که قبلاً هم درباره امنیت مشترک روسیه و اروپا طرح‌هایی از سوی دو طرف ارائه‌شده بود.