جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
سرنوشت جنگجویان خارجی عضو داعش؟
ویرجینیا کاملی، عضو ارشد موسسه بینالمللی مطالعات راهبردی (IISS) و فرانچسکو میلان، همکار این موسسه به مناسبت انتشار پژوهش مناقشه مسلحانه 2020 (گزارش سالانه این موسسه درباره ابعاد سیاسی، نظامی و بشری تمامی مناقشات فعال که به تحلیل مفصل محرکها و دینامیسم جنگهای در حال انجام میپردازد) طی یک پرسش و پاسخ اجمالی به بررسی مسئله جنگجویان خارجی داعش پرداختند.
یک مرحله مهم مبارزه با داعش درک اتفاقاتی است که بعد از سقوط خلیفهگری برای جنگجویان تروریست خارجی داعش رخ داده است. آیا میتوانید دراینباره توضیح بدهید؟
هزاران شهروند اروپایی در یک دهه گذشته کشورهای خود را ترک کردند تا به داعشیهایی در سراسر جهان ملحق شوند که بهسوی خلیفهگری داعش سفر میکردند. مقابله و ردیابی این جریان برای دولتها و آژانسهای امنیتی به ستون اصلی مبارزه گسترده آنها با داعش تبدیل شد.
بااینحال همانطور که در پژوهش مناقشه مسلحانه توضیح دادم، این فقط یکی از جنبههای دنیای جنگجویان تروریست خارجی است و حتی شاید مهمترین جنبه آنهم نباشد. با وجود نگرانی دولتها، تعداد کسانی که به وطن خود بازگشتند و به همین ترتیب مشغولیت آنها به افراطگرایی خشن بعد از بازگشت نسبتاً کم است. اگرچه خطر انجام حملات تروریستی مراجعتکنندگان در وطنشان به لحاظ سنتی همواره پایین بوده است، اما هنوز روشن نیست که آیا موج فعلی مراجعتکنندگان داعشی نیز بعد از بازگشت به وطن خود به این الگو پایبند خواهند بود یا خیر. این موضوعی است که دانشگاهیان و سیاستگذاران درباره آن بحث میکنند.
چه تعداد از این جنگجویان از اروپا به این گروه پیوسته بودند؟
تقریباً 40 هزار جنگجوی تروریست خارجی ازجمله حدود 5000 شهروند اروپایی در شش سال گذشته به خلیفهگری پیوستند. 2000 جنگجوی دستگیرشده همچنان در سوریه در بازداشت به سر میبرند و نیروهای دموکراتیک سوری بر بازداشت آنها نظارت دارند، تقریباً نیمی از آن زندانیها گذرنامه اتحادیه اروپا را دارند.
این موضوع دردسری جدی برای دولتهای اروپایی است. این دولتها برای این مسئله چه اقداماتی انجام میدهند؟
همینطور است و چیزی که مسئله را پیچیده میکند این است که بسیاری از جنگجویان تروریست خارجی با همسران و فرزندانشان در آنجا هستند. دولتهای اروپایی به شیوههای مختلف ازجمله دادن پاسخهای هماهنگ، به سراغ این مشکل رفتهاند و درعینحال میکوشند مشخص کنند که آیا مراجعتها، محاکمات داخلی و برنامههای زدودن افراطگرایی ارزش پذیرش ریسکهای سیاسی و امنیتی را دارند یا خیر. از سوی دیگر، همکاریهای عملیاتی موفقتر بوده است.
تصویر بلندمدت چه طور به نظر میرسد؟
چیزی که جریان جنگجویان تروریست خارجی در سراسر جهان در دوران داعش به ما نشان داد این است که برخورداری از شرایط مطلوب یک «عامل جذب» مهم برای تقویت مهاجرت جنگجویان خارجی است و آنهایی را که به دنبال تغییر مکان و تداوم مبارزه هستند، جذب میکند. همانطور که پژوهش مناقشه مسلحانه نشان میدهد، با توجه به تعداد قابلتوجه جنگجویان خارجی که در سراسر سوریه و عراق پراکنده و از آخرین روزهای خلیفهگری منفعل شده یا به دیگر خطوط مقدم دیگری در سراسر جهان تغییر مکان دادهاند، همچنان گروه مهمی از جنگجویان خارجی از لیبی تا فیلیپین فعال هستند. این گروه ممکن است یک خطر راهبردی بلندمدت بسیار بزرگتر در مقایسه با خطراتی باشد که ممکن است مراجعت کنندگان به وطن داشته باشند.
آیا مسئله جنگجویان خارجی یک ویژگی گروههای بهاصطلاح جهادگرا است؟ آیا چیزی قابلمقایسه با آن را در دیگر انواع گروههای مسلح مشاهده کردهاید؟
اگرچه این مشکل با خیزش داعش به مقیاسی بیسابقه رسید، اما این پدیده منحصر به این گروهها نیست. جنبشهای راستگرای افراطی از اروپا تا آمریکا شبکههایی از جنگجویان خارجی را ترتیب دادهاند که به یگانهای شبهنظامی پیوسته و در اوکراین، یا به نفع نیروهای اوکراین یا به نفع روسیه، مبارزه میکنند. یک گزارش اخیراً نشان داد که روسیه و اوکراین چگونه به کانونهایی برای شبکههای سوپرِماسیست برای کسب آموزشهای شبهنظامی تبدیل شدهاند. نگرانیهای رو به افزایش در خصوص تروریسم راستگرای افراطی هم در اروپا و هم در آمریکا، نشان میدهد که با توجه به اینکه جنگجویان تروریست خارجی تجاربشان را با همتایان راستگرای افراطی خود به اشتراک میگذارند، ممکن است دولتها با چالش جنگجویان خارجی در دو جبهه دستبهگریبان شوند.
0 Comments