جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
منافع راهبردی هند در چابهار
آشوک بهوریا و مهتاب الام در مقالهای که اندیشکده هندی مطالعات و تحلیل دفاعی (IDSA) منتشر کرد، نوشتند: بر این اساس هند می تواند در حوزه هایی همچون خودرو، دارو، منسوجات و مواد غذایی (چای، برنج، ادویه جات و…) اقدام به سرمایه گذاری کند.
تجار محلی چابهار نیز علاقمند هستند تا هند در حوزه های صنعت جواهرآلات، آموزش به ویژه در بخش آی تی و مدیریت تجارت سرمایه گذاری کند. ضمن آنکه موسسات آموزشی غیردولتی هند نیز میتوانند برای راه اندازی شعب نمایندگی خود در این شهر بندری اقدام کنند.
اما مهمتر از همه برای دولت کنونی هند، نقش مواصلاتی چابهار است که می تواند دسترسی هند را به افغانستان و آسیای مرکزی تسهیل کند.
بنابراین سرمایهگذاری در پروژه طرح توسعه بندر چابهار علاوه بر دستاوردهای راهبردی، فرصت های مغتنمی را در حوزه های تجاری و اقتصادی برای هند فراهم خواهد آورد. در همین راستا نیز نیتین گادکاری، وزیر حمل و نقل هند اخیرا با سفر به تهران تفاهنامه سرمایهگذاری 195 میلیون دلاری مشارکت در طرح توسعه بندر چابهار را به امضا رساند.
اتمام این طرح هزینه های دسترسی هند به آسیای مرکزی، افغانستان و کشورهای حوزه خلیج فارس را کاهش خواهد داد و همچنین می تواند نیاز هند به مسیر پاکستان را کاهش دهد.
این تفاهمنامه در حالی به امضا رسید که همچنان تحریم های غرب علیه ایران ادامه دارند. بنابراین امضای این تفاهمنامه در چنین شرایطی می تواند نشاندهنده اشتیاق فراوان هند برای سرمایه گذاری در ایران و گسترش روابط دوجانبه، به ویژه در زمینه توسعه بندر چابهار باشد.
در حالی که قرار است اجرای طرح توسعه چابهار در دو فاز عملیاتی شود، آمریکا آن را تصمیمی عجولانه از سوی دولت هند خوانده است.
با این حال دیدار گادگاری با حسن روحانی و علی اکبر ولایتی و مذاکره در خصوص منافع متقابل نشان می دهد که چشم انداز روابط دو کشور فراتر از طرح توسعه بندر چابهار است. همچنانکه حجم تجارت دوجانبه دو کشور با وجود تحریمها در دو سال گذشته افزایش یافت و صادرات هند به ایران به مرز چهار میلیارد دلار رسیده است.
بر این اساس سفر هیئت های مختلف تجاری و اقتصادی هند به ایران و اظهار علاقمندی به مشارکت در طرح های توسعه حمل و نقلی و پتروشیمی را می توان نشانه ای از نگرش جدید در مقامات هندی قلمداد کرد. مضاف بر آن، تمایل طرف ایرانی برای گسترش روابط دوجانبه با توجه به ارتباطات تاریخی دو کشور و چشم انداز رشد اقتصادی هند در آینده نیز امیدواریها را برای اینکه دولت جدید هند بدون توجه به تحریکات آمریکا پروژه توسعه بندر چابهار را به اتمام برساند، افزایش داده است.
علاوه بر این، غیر از هند، افغانستان نیز از منافع توسعه این بندر بهرهمند خواهد شد. همچنانکه اشرف غنی در دیدار اخیر خود از هند با تاکید بر اهمیت بندر چابهار آن را مسیری جایگزین و قابل اعتماد خواند که می تواند ضمن کاهش وابستگی این کشور به مسیر پاکستان، به توسعه افغانستان و آسیای مرکزی کمک کند.
علاوه بر این، چابهار یک منطقه مهم پتروشیمی نیز محسوب می شود که ایران با هدف تبدیل آن به قطب سوم پتروشیمی خود، سرمایهگذاری فراوانی در آنجا کرده است. به نحوی که یک منطقه بزرگ 1100 هکتاری را برای تاسیس یک مجتمع عظیم پتروشیمی اختصاص داده است و در حال حذب سرمایه گذاری های داخلی و خارجی برای احداث آن است. دولت ایران همچنین قصد دارد تا خط آهنی را برای اتصال چابهار به زاهدان و مشهد احداث و خط لوله جدیدی را نیز برای انتقال گاز اتان از پارس جنوبی به چابهار راه اندازی کند.
از همین رو نیز این منطقه پتروشیمی توجه بسیاری از شرکت های خارجی از چین و عمان و برخی از کشورهای اروپایی را جلب کرده است. در حال حاضر یک شرکت چینی به صورت عملی از سرمایه گذاری در بخش پتروشیمی چابهار در آیندهای نزدیک خبر داده است. تعدادی از تجار چینی هم اقدام به راه اندازی یک بازار خاص برای فروش اقلام چینی کردهاند. در مجموع می توان چین را به عنوان رقیب اصلی هند در بهرهگیری از ظرفیت های چابهار برشمرد.
با همه این احوال موفقیت یا شکست مذاکرات هسته ای بین ایران و 1+5 می تواند بر ادامه حضور هند در چابهار تاثیرگذار باشد. هرچند که هند با توجه به نیاز روزافزون خود به انرژی بسیار امیدوار است که این مذاکرات با موفقیت پایان یابد و طرح توسعه چابهار به گسترش روابط دو کشور در زمینه های مختلف از جمله صادرات نفت ایران به هند کمک نماید.
در مجموع می توان گفت که اظهار تمایل دولت هند به توسعه چابهار یک تغییر رویکرد از سیاست های محافظهکارانه سابق محسوب می شود و درصدد است تا با گسترش روابط با ایران منافع راهبردی خود را دنبال کند. به ویژه آنکه رفتار پیشبینیناپذیر پاکستان و همکاری با گروه های افراطی مسیر ترانزیت پاکستان به افغانستان را ناامن و غیرمطمئن کرده است. حال آنکه بندر راهبردی و بین المللی چابهار ظرفیت مناسبی برای توسعه قدرت منطقه ای هند و شکوفایی اقتصادی و تجاری این کشور دارد.
0 Comments