لزوم نقش آفرینی ایران در منطقه از زبان اصحاب رسانه و تحلیلگران، چه در جبهه عربی که دست کم مخالفتی با نقش آفرینی آمریکا در منطقه ندارد، چه از زبان کسانی که تلاش می کنند نوعی بی طرفی را در تحلیل سیاسی و امنیتی رعایت کنند، پیوسته شنیده می شود، هر چند واقعیت جنگ های مستمر در منطقه چیزی جز توصیف جانبدارانه را تا زمانی که نبردها در همه جبهه ها ادامه دارد، بر نمی تابد.
بدون شک آنچه به طور مشخص در سوریه و عراق می گذرد، به علت لغزش ها و اشتباهاتی که به احتمال محور مقاومت در منطقه مرتکب شده است، تردیدهایی درباره نیات این محور ایجاد می کند. هر چند این محور انکار نمی کند هیچ گاه فکر نمی کرد اوضاع عوض شود و خود را در نبردی غیر از نبرد با دشمن اسرائیلی که برای آن برنامه ریزی می کرد ببیند. این سخن منابع ایرانی است که تلاش می کنند خلاصه ای از تحولات شش سال گذشته ارائه کنند به ویژه که منطقه در حال محک زدن رویکردهای دولت جدید آمریکا است.
به گفته این منابع، پیش از تحولات شش سال اخیر، مسائل زیادی وجود داشت که امکان بازگو کردن آن به علل امنیتی – مثل نقش سوریه در حمایت از مقاومت فلسطین – یا به علل سیاسی مثل بی میلی به ایجاد تنش با عربستان سعودی وجود نداشت؛ هر چند عربستان نقشی گسترده در «تخریب سازمان یافته عراق» و ایجاد الگوهای جدیدی از تفکر تکفیری و توسعه آن ایفا کرد. درست است که اسامه بن لادن مرد شماره یک سازمان «القاعده» سال ها دانسته یا ندانسته به برنامه های آمریکا خدمت کرد تا سرانجام آمریکایی ها از او به علت تغییر رویکردش انتقام گرفتند و جسدش را به اقیانوس انداختند، ولی نتیجه خطرناک این بود که «القاعده» در چند محور که مهم ترین آنها عراق بود به اهرمی برای جنگ با محور مقاومت تبدل شد و اکنون همین نقش را در یمن ایفا می کند.
ایمن الظواهری مرد شماره دو القاعده که زمانی میهمان صدام حسین در عراق بود، برای ساخت الگوی دوم تلاش کرد که خصومت بیشتری با مقاومت داشت بلکه مانند حیوانی وحشی که از قفس گریخته باشد، در چند جبهه با القاعده همسو و در برخی دیگر رقیب آن شد. این حیوان وحشی چیزی نیست جز گروه «داعش». به عقیده ایرانی ها، شاید پیدایش داعش رویداد زیانبار و در عین حال دارای جنبه های مفیدی بود زیرا نیاز اضطراری ایجاد کرد که موجب شکل گیری نیروی «بسیج مردمی» به عنوان واکنشی واقع بینانه به خطر ژئوپلتیک داعش شد که ایرانی ها از آن در سایر پرونده های منطقه استفاده خواهند کرد. هر چند ممکن است چنین اتفاقی به زودی روی ندهد ولی ایرانی ها «شکیبا بودن» را اصل مهمی برای فعالیت در میان این نبردها می دانند.
در همین چارچوب، ناظرانی که مسائل مربوط به گروه های مقاومت را پیگیری می کنند، این نکته را پنهان نمی کنند که حمایت ایران از این گروه ها، حساب شده و طی چند مرحله بوده است. آنچه که حزب الله بعد از سال ٢٠٠۶ دریافت کرد مانند پیش از آن نبود. همین مسئله درباره مقاومت فلسطین صدق می کند که بعد از سال ٢٠٠٨ تحولی کیفی در امکاناتش ایجاد شد و چنین تحولی بعد از جنگ اخیر در سال ٢٠١۴ تکرار شد.
در این تصمیم گیری ها، دشوار بودن انتقال [قاچاق] مطرح نبود بلکه عوامل بین المللی و منطقه ای دیگری مطرح بود و علاوه بر آن، امکانات مورد نیاز بر اساس شرایطی که مقاومت در آن به سر می برد تأمین می شد. همچنین این ضرورت احساس می شد که با توجه به قدرتمندتر بودن دشمن، تنش آفرینی ها باید تدریجی باشد. این مرحله، به طور مشخص در یمن، شاهد تحول دیگری بود چرا که امکاناتی طی این مدت در اختیار جنبش انصار الله قرار گرفت که گروه های عضو محور مقاومت ظرف ده سال به آنها دست می یافتند.
به گفته منابع ایرانی، در سوریه جنگی جهانی در جریان است ولی آنچه در یمن روی می دهد، علاوه بر این که مظلومیت بیشتر و آشکاری را به نمایش می گذارد، یک جنگ بزرگ بین المللی – منطقه ای است که طرف های متعدد در آن مشارکت دارند و اسرائیل نیز از مدت ها قبل در آن دست دارد. از آنجا که عرصه ها متعدد و شامل عرصه های دریایی و هوایی و زمینی می شود ولی زمان بین سیطره «انصار الله» بر صنعا و آغاز جنگ، برای رساندن پیام، تنگ بود.
آنچه که موجب تشویق به ارائه انواع جدید سلاح ها مثل موشک های ضدهوایی و ضدکشتی های جنگی و انواع هواپیماهای بدون خلبان شد، عوامل دیگری بود مثل: اثبات این نکته از سوی انصار الله که تا چه حد قدرتمند است و تلاش این گروه برای ثابت نگه داشتن شرایط میدانی در ماه های اخیر، و تمایل رهبران این جنبش برای اثبات این که «رویکردی راهبردی» دارند. تحول جدید، ورود مستقیم آمریکایی ها به میدان نبرد است که موجب می شود یمنی ها برای شکست نخوردن تلاش کنند.
اما سخن گفتن یمنی ها درباره «تولید داخلی» چه تفاوتی با مورد مشابه قبلی در غزه دارد که طرف های متعددی در محور مقاومت را در آن زمان به دردسر انداخت، زمانی که سخنگوی گردان های عزالدین قسام بعد از جنگ گفت: هر آنچه داریم از ایران است؛ و حزب الله نیز بعدها این سخن را تکرار کرد. منابع ایرانی تأکید می کنند در جنگ سال ٢٠١۴ غزه، ایران گردان های قسام شاخه نظامی حماس را در این زمینه ملامت نکرد و آنچه گفته شد، سخنی با رسانه ها خارج از «محافل دوستان و متحدان» بود. اکنون همان ماجرا درباره یمنی ها تکرار می شود در حالی که از نظر بین المللی به نفع تهران است که نامش در این رابطه بر سر زبان ها نیفتد.
فراتر از آن، این منابع تأکید می کنند ایران «شکاف» بزرگ تری را که به «دو دستگی داخلی» نزدیک تر بود و نزدیک بود حماس در سه سال اخیر با آن مواجه شود، مهار کرد زیرا اولویت، حفظ مقاومت قبل از هر چیز دیگری بود. به رغم در پیش گرفتن چنین سیاستی، منابع یاد شده فاش کردند «انتقال سلاح به یمن با ابزارهای مختلف همچنان ادامه دارد که تازه ترین آنها، استفاده از زیردریایی به این منظور است».
به گفته این منابع، صنایع داخلی نیز در این میان نقش خود را ایفا می کند به ویژه که انتقال موشک های بالستیک بزرگ به یمن دشوار است از این رو یمنی ها با کمک «تجربیات محور مقاومت» به مرمت موشک های باقیمانده روسی که قطعات آن از هم باز شده یا از دور خارج شده بود، تلاش می کنند.
به گفته منابع یاد شده، این بخشی از «نقش ایران» در منطقه است و در مجموع، در خانه مقابله با آمریکایی ها و اسرائیلی ها قرار می گیرد. به گفته این منابع، این مشکل تهران نیست که ریاض یا ابوظبی یا دوحه و دیگر پایتخت ها به اضافه سازمان هایی مثل القاعده و داعش – به رغم مبارزه ظاهری با آمریکا – تصمیم گرفته اند به طور علنی یا مخفیانه در کنار شیطان های بزرگ و کوچک قرار گیرند. علاوه بر این «آنچه اعلام می شود کل آنچه که انجام می شود نیست… و مسائل بسیاری به هیچ وجه اعلام نمی شود».
این منابع در این زمینه می افزایند، سخنرانی های سید علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی به طور خودکار به «دستور کار» تبدیل می شود که از جمله هشدار دادن است به اعضای محور مقاومت درباره «کشورهایی که لباس دوست مقاومت را به تن می کنند ولی از پشت به آن خنجر می زنند».
این منابع درباره به تمسخر گرفته شدن سخنان مکرر مقامات ایران درباره محو اسرائیل از صحنه روزگار می گویند با توجه به این که واشنگتن و تل آویو لحن خود را تند کرده اند و همچنین نقش مستقیمی که رئیس جمهور دونالد ترامپ در صدد ایفای آن در شرایط کنونی از دروازه یمن است، شعار محو اسرائیل اهدافی سیاسی به خود می گیرد. این منابع می افزایند: «تهران زمانی که چنین وعده ای می دهد توانایی انجام دادن آن را هم دارد… ولی چنین کاری تنها در صورت – خدای نکرده – تجاوز به خاک جمهوری [اسلامی] صورت خواهد گرفت».
بنا بر این چرا آنها فلسطین را آزاد نمی کنند؟ این منابع پاسخ می دهند: «اگر چنین کاری انجام دهیم و رژیم صهیونیستی را در پاسخ به تجاوزاتش بمباران کنیم آیا می توان شکل جنگ آینده در منطقه را تصور کرد؟ وضع منطقی و درست این است که فلسطین را فلسطینی ها آزاد کنند و ما به آنها در این زمینه کمک می کنیم. آنها در خط مقدم هستند و ما دو دهه است پشت سر آنها هستیم».

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی