جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
تلاش آمریکا برای هنجارسازی جدید در حقوق بینالملل فضایی
آنکیت پاندا در تحلیلی که اندیشکده کارنگی منتشر کرد، نوشت: این موشکها از سطح زمین برای حمله به یک هدف ماهوارهای که تقریباً از بالای محل پرتابگر عبور میکند، شلیک میشوند. آزمایش این موشکها که در سالهای اخیر توسط چین، هند، روسیه و ایالات متحده انجام شده است، زبالههایی را در مدار پایینی فضا (LEO) ایجاد میکنند که میتوانند برای سالها و حتی دههها، در فضا باقی مانده و سایر ماهوارهها را تهدید کنند. اگرچه هیچ چارچوب قانونی بینالمللی که این نوع آزمایشها را ممنوع کند، وجود ندارد.
براساس بیانیهای که اخیرا توسط کامالا هریس، معاون رئیس جمهور ایالات متحده اعلام شد، آمریکا از آزمایش این موشکهای ضد ماهواره اجتناب میکند، زیرا آنها میتوانند بسیاری از اقداماتی را که در فضا انجام میشوند، به خطر بیندازند. هریس همچنین آزمایشهای موشکی ضد ماهواره روسیه و چین را «غیر مسئولانه» توصیف کرد، چرا که هر یک از این آزمایشها هزاران قطعه زباله را در مدار پایینی فضا رها کرده است. روسیه در نوامبر ۲۰۲۱ و جمهوری خلق چین در سال ۲۰۰۷ آزمایش موشک ضدماهواره را انجام دادند. آزمایش هند در سال 2019 نیز اگرچه در سخنرانی هریس به آن اشاره نشد، اما صدها قطعه زباله ایجاد کرد که بسیاری از آنها همچنان در فضا باقی ماندهاند.
زبالههایی که از این آزمایشها تولید میشوند، ماهوارهها و سایر اشیای فضایی را که برای امنیت و اقتصاد همه کشورها ضروری است، تهدید میکنند. ایالات متحده با توجه به اهمیت ماهوارهها برای فعالیتهای نظامیاش، علاقه زیادی به محدود کردن میزان زبالههای ایجاد شده توسط آزمایش موشکهای ضد ماهواره دارد. اگرچه در سال 2008 آمریکا از یک موشک مستقر در دریا برای انهدام یک ماهواره جاسوسی از کارافتاده خود استفاده کرد، اما هرگز از قصد خود برای به کارگیری یک سلاح اختصاصی ضد ماهواره در دوران پس از جنگ سرد سخن نگفته است.
البته بیانیه اخیر آمریکا توسعه تسلیحات موشکی ضد ماهواره را منع نمیکند. همچنانکه کاخ سفید خاطرنشان کرده که ایالات متحده، تنها آزمایش موشکهای ضد ماهوارهای مخرب عمودپرواز را انجام نخواهد داد.
از آنجایی که تعهد یک کشور به پایان دادن به آزمایش مخرب موشکهای ضدماهواره نمیتواند به تنهایی تاثیر چندانی داشته باشد، ایالات متحده ایجاد هنجارهای فضایی پایدار را آغاز کرده است؛ اما چون فرآیند هنجارسازی ذاتاً مشارکتی است، به دیپلماسی بینالمللی نیاز دارد. همچنانکه هریس در بیانیه خود گفت: «من از همه کشورها میخواهم که به ما بپیوندند.»
صدور اعلامیههای مشابه از سوی دیگر دولتها به تأیید این چارچوب هنجاری جدید کمک میکند. واشنگتن باید تلاش هایش را بر متحدان و شرکای خود متمرکز کند که درصدد توسعه قابلیتهای سامانه موشکهای ضدماهواره هستند. بهویژه آنکه ایالات متحده در سال 2008 نشان داد، فناوری موشکهای ضدماهواره تا حد زیادی با مفاهیم دفاع موشکی همپوشانی دارد. عمده تلاشهای ایالات متحده باید بر متحدان و شرکای خود مانند فرانسه، اسرائیل و ژاپن متمرکز شود.
هند (که آزمایش DA-ASAT را انجام داده است) نیز باید مورد توجه قرار گیرد. ژاپن و هند قبلاً قصد خود را برای حمایت از هنجارهای فضایی اعلام کرده بودند. این کشورها باید اعلام کنند که در آینده چنین آزمایشهایی را انجام نخواهند داد و از تلاشهای آمریکا برای ایجاد چارچوب حقوقی بینالمللی حمایت میکنند که هرگونه رویداد عمدی ایجاد زباله در مدار پایینی فضا، از جمله آزمایشهای مخرب موشکهای ضدماهواره را ممنوع میکند.
منتقدان داخلی بیانیه ایالات متحده معتقدند که روسیه و چین که دارای موشکهای ضدماهواره هستند، بعید است از چنین تلاشی پیروی کنند و واشنگتن باید گزینههای مقابله با آنها را روی میز داشته باشد؛ اما این دیدگاه تا حد زیادی اشتباه است. چرا که ممکن است رویکردهای روسیه و چین درباره کاربرد این تسلیحات تغییر کند، زیرا آنها نیز به توسعه قابلیتهای غیرنظامی خود در فضا روی آوردهاند. همچنانکه چین در حال گسترش نحوه استفاده از مدار پایینی فضا برای اهداف جدید تجاری، علمی و نظامی خود است، درحالیکه آزمایشهای مخرب موشکی ضدماهواره میتوانند به این اهداف آسیب بزنند.
علاوه بر این، اگرچه بیانیه ایالات متحده بر روی امتناع پکن و مسکو از به رسمیت شناختن آزمایشهای مخرب موشکهای ضد ماهواره به عنوان سلاحهای فضایی، تمرکز میکند، اما خود پکن و مسکو نیز پیشتر در بیانیهای از نظامی کردن فضا انتقاد کرده بودند. بنابراین تا زمانی که این اختلافات حل نشده است، آمریکا باید ضمن مخالفت با آزمایشهای مخرب موشکهای ضد ماهواره، به تلاشهای خود برای تعریف دقیق یک چارچوب بینالمللی برای مقابله با مسابقه تسلیحاتی در فضا ادامه دهد.
0 Comments