جدیدترین مطالب
سناریوهای پیشروی روابط تسلیحاتی چین و روسیه با ایران
همزمان با نزدیک شدن به پایان موعد تحریم تسلیحاتی ایران، واشنگتن تلاش دارد تا با تهدید و ارعاب، دیگر کشورها ازجمله چین و روسیه را از فروش سلاح به ایران منع کند. پیشتر ایالاتمتحده یک بار پیشنویس تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را ارائه کرد که رأی نیاورد و در نهایت مدعی استفاده از مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران شد و همزمان از دیگر کشورها خواست تا از این تحریمها تبعیت کنند. این در حالی است که تا به امروز این تلاشهای آمریکا با عدم همراهی جامعه جهانی مواجه شده است. در این راستا هفته گذشته مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا بدون اشاره به همراهی نکردن اعضای شورای امنیت سازمان ملل و جامعه جهانی از رویکرد یکطرفه واشنگتن برای گسترش تحریمهای ضدایرانی، ضمن تهدید پکن و مسکو گفت: «ما قصد داریم هرگونه نقض تحریمهای تسلیحاتی ایران را پیگیری کرده تا بتوانیم به سرچشمه آن دستیافته و به آن واکنش نشان دهیم، چه این موارد نقض از سوی چین باشد یا روسیه، چه در مورد فروش سلاح باشد یا معاملات اقتصادی دیگر.»
در رابطه با این صحبتهای پمپئو علیه روسیه و چین و تهدید این کشورها، باید توجه داشت که چون آمریکا بهصورت یکجانبه تحریمها را علیه ایران بازگردانده، اقدامی خلاف تصمیمات شورای امنیت و منشور سازمان ملل مرتکب شده است. در منشور سازمان ملل، شورای امنیت بهعنوان بالاترین مرجع تصمیمگیری در مورد امنیت بینالملل شناختهشده است. زمانی که شورای امنیت رأی به بازگرداندن تحریمها نداده تردیدی نیست که اقدام آمریکا در این خصوص نقض صریح و آشکار منشور سازمان ملل و حقوق بینالملل است.
در چارچوب تأثیر اقدامات یکجانبه آمریکا و تحریمهای اولیه و ثانویه علیه ایران ممکن است برخی شرکتهای بزرگی که در آمریکا شعبه دارند یا با این کشور معاملات تجاری انجام میدهند جدای از چارچوب شورای امنیت، خودشان داوطلبانه بخواهند که با ایران معامله نکنند. بهبیاندیگر باوجودی که منع قانونی برای این شرکتها وجود ندارد ولی ممکن است که آنها از ترس تحریم به خودداری از ریسکپذیری روی بیاورند و با ایران وارد معامله نشوند. لذا مکانیسم اثرگذاری تحریمهای ثانویه و یکجانبه آمریکا عمدتاً به این صورت است که شرکتها از هراس تحریم شدن توسط آمریکا با ایران وارد معامله نمیشوند اگرچه منع قانونی برایشان وجود ندارد. درنتیجه، چه اقدامات آمریکا در بازگرداندن یکجانبه تحریمها و چه تهدیدهای مایک پمپئو خلاف منشور سازمان ملل و تصمیمات شورای امنیت است.
البته در رابطه با معامله تسلیحاتی احتمالی روسیه و چین با ایران نیز اماواگرهایی واقعبینانهای وجود دارد؛ نکته نخست اینکه تا انتخابات سوم نوامبر، چین و روسیه اقدام به فروش سلاح به ایران نخواهند کرد؛ زیرا ممکن است در این صورت واکنش آمریکا تندتر از آن چیزی باشد که آنها فکر میکنند. همچنین بههرحال در سیاست داخلی آمریکا دمکراتها میتوانند از این موضوع برای حمله به دونالد ترامپ استفاده کنند.
نکته دوم اینکه اگر تصور کنیم که ترامپ پیروز انتخابات سوم نوامبر شود، قاعدتاً با دو سناریو در قبال ایران مواجه خواهیم بود؛ نخست آنکه احتمالاً شاهد بازنگری روسیه و حتی چین در سیاست خارجیشان نسبت به آمریکا خواهیم بود. به عبارت سادهتر مسکو و پکن تلاش خواهند کرد که از تنشهای گذشته بکاهند و بهنوعی در مسیر همکاری محدود با ترامپ قرار بگیرند. در این صورت اگر ایران بخواهد به سیاق گذشته سیاستهایش را ادامه دهد، این سیاست روسیه و چین میتواند به ضرر ایران باشد و پیرو آن، همراهیشان با ایران کاهش پیدا کند.
سناریوی دیگر در صورت پیروزی ترامپ این است که اگر وی دوباره روی کار بیاید چین و روسیه چارهای جز این ندارند که به سمت تنشزدایی با آمریکا گام بردارند و از ایران نیز میخواهند که همین کار را انجام دهد.
از سوی دیگر اگر جو بایدن، رقیب دمکرات ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری پیروز شود شاهد فضای متفاوتی خواهیم بود و مسئله فروش تسلیحات چین و روسیه به ایران تحتالشعاع بازگشت بایدن به برجام قرار میگیرد. در چنین شرایطی دست پکن و مسکو برای انجام معاملات فروش تسلیحات متعارف و محدود با تهران بازتر خواهد بود.
لذا اکنون باید منتظر بمانیم که کدامیک از این دو نامزد انتخاباتی، پیروز رقابتها میشوند و بر این اساس پیشبینی کنیم که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد و نوع تعامل با ایران درزمینهٔ فروش سلاح متعارف به چه صورت پیش خواهد رفت.
0 Comments