أحدث المقالات
توافق آدنا امیدی برای بحران سوریه
حسن هانیزاده/ کارشناس مسائل خاورمیانه
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه طی دیدار چند هفته گذشتهاش با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه توافق کردند که در خصوص مسئله سوریه، آنکارا به نوعی به توافق آدنا رجوع کند.
درواقع پوتین به همتای ترک خود پیشنهاد کرد به جای ایجاد منطقه امن و اجرای توافق ترکیه و آمریکا، توافق قدیمی سوریه و ترکیه موسوم به «توافق آدنا» را مبنای حل مشکلات و بحرانهای ایجاد شده با دمشق و مساله کردها قرار دهد.
توافق ترکیه و روسیه با هدف اینکه بتوانند وضعیت و شرایط سوریه را به شرایط بهتری هدایت کنند، میتواند در شکلگیری یک مثلث ایرانی، ترکی و روسی برای حل بحران سوریه کمک کند.
در حقیقت به دلیل نگرانیهایی که ترکیه از حضور گروه کرد دمکراتیک سوریه (قسد) داشت، روسها مذاکراتی را با این نیروهای کرد آغاز و آنها را قانع کردند که به مسافت ۳۰ کیلومتر از مناطق مرزی سوریه عقبنشینی کنند و به موزاات آن نیروهای دولتی سوریه در مناطق مرزی ادلب متمرکز شوند.
این امر پس از یک سلسله درگیریهایی که بین نیروهای دموکراتیک سوریه و نیروهای ترکیه در ادلب به وجود آمده بود، صورت گرفت.
باید توجه داشت که توافق روسیه و ترکیه میتواند هم به نفع دولت سوریه باشد و هم نگرانیهای دولت ترکیه در خصوص حضور نیروهای مدافع خلق کرد در کنار مرزهای ترکیه را برطرف کند.
به همین دلیل به نظر میرسد که طی یک ماه آینده نیروهای ترکیه از عمق ۱۰ کیلومتری استان ادلب خارج و در منطقه استان اسکندرون ترکیه متمرکز شوند. این توافق در حقیقت بهانه را از آمریکا برای دخالت نظامی در سوریه خواهد گرفت؛ زیرا آمریکا بارها اعلام کرده بود که اگر نیروهای کرد سوریه مورد حمله قرار گیرند، واشنگتن دخالت نظامی خواهد کرد.
طبیعی است که ترکیه از درگیری با نیروهای آمریکا به شدت پرهیز میکند و لذا ناچار شد که به یک راهحل توافقی با روسیه، ایران، سوریه و نیروهای حزب دمکراتیک سوریه تن در دهد.
از دیگر سو حضور نظامی ترکیه در ادلب هزینههای سنگینی برای دولت رجب طیب اردوغان به همراه دارد. احتمال رویارویی کردهای سوریه با ارتش ترکیه موجب شده است که دولت اردوغان تحت فشار بازیگران بحران سوریه و به دلیل شکست سیاستهای آمریکا، غرب و عربستان در سوریه ناچار به تغییر سیاستهای خود در این کشور شود. در حال حاضر اختلافات میان ترکیه و آمریکا شدت گرفته و حتی اخیرا رئیسجمهوری ترکیه آمریکا را به ارائه سلاح و کمک تسلیحاتی به گروهکهای تروریستی سوریه متهم کرد. از این رو شاهد نزدیکی بیشتر ترکیه به محور ایران، روسیه و سوریه هستیم.
باید توجه داشت که عقبنشینی نیروهای ترکیه از ادلب و تغییر سیاستهای رجب طیب اردوغان نسبت به بحران سوریه یک پیروزی بزرگ برای محور مقاومت تلقی میشود. زیرا نیروهای دمکراتیک سوریه در طول سالهای اخیر موضعی تهاجمی نسبت به محور مقاومت نداشتند. به همین دلیل دولت ترکیه به این نتیجه رسیده که نباید بیش از این در مسائل داخلی سوریه دخالت کند.
در رابطه با پیشینه توافق آدنا میان ترکیه و سوریه نیز قابل ذکر است که در اواسط دهه ۹۰ میلادی و در زمان دولت سلیمان دمیرل، رئیسجمهور وقت ترکیه نیروهای سوریه و ترکیه به مرز درگیری نظامی نزدیک شده بودند. آمادهباش نیروهای مسلح دو کشور در کنار مرزهای یکدیگر احتمال وقوع جنگ میان طرفین را افزایش داده بود.
همچنین در آن زمان دولت ترکیه، سوریه را به آموزش نظامی و دادن کمکهای تسلیحاتی به نیروهای پکک متهم کرده بود و دولت سوریه نیز طرف مقابل یعنی آنکارا را متهم کرده بود که برای فشار به سوریه آب فرات را به سوی سوریه قطع کرده است.
اما سرانجام با وساطت ایران بین مرحوم حافظ اسد، رئیس جمهور وقت سوریه و مرحوم سلیمان دمیرل، رئیس جمهور وقت ترکیه تنش میان دو کشور با امضای یک توافقنامه به نام توافق آدنا به پایان رسید. مصر نیز در شکلگیری این توافق نقشآفرین بود. به موجب این توافقنامه دو کشور یک کمیته مشترک نظامی برای کنترل مرزهای مشترک تشکیل دادند.
0 Comments